Notatnik Fana Starych Komputerów
 


ZX SPECTRUM 128K

Komputer 1/86 - ZX SPECTRUM 128K

      W końcu 1985 r. laboratorium badawcze firmy INVESTRONICA mieszczące się w Madrycie, przedstawiło nową wersję komputera ZX SPECTRUM model 128K. Firma ta jest dystrybutorem wyrobów SINCLAIRA na rynku hiszpańskim. Wkrótce ma uruchomić własną produkcję ZX SPECTRUM+. Nowy model opracowano wspólnie z SINCLAIREM. Ma być on przeznaczony na rynki Hiszpanii i Meksyku. Sądzimy, że czytelników zainteresują szczegóły dotyczące tej konstrukcji.
      Zewnętrznie model 128K jest bardzo podobny do SPECTRUM+: ma identyczną klawiaturę. Z prawej strony, na zewnątrz wyprowadzony jest spory radiator do odprowadzania ciepła (którego odprowadza niemało, bo przy dotknięciu wręcz parzy!). Po lewej stronie umieszczono wyjścia słuchawkowe i mikrofonowe oraz połączone wyjście wbudowanych interfejsów RS 232 oraz MIDI. Z tyłu, oprócz standardowego złącza i gniazda zasilania, są wyjścia video oraz RGB do współpracy z monitorem kolorowym. Niespodzianką jest czterodziałaniowy kalkulator, podłączony z przodu osobnym kablem. W czasie pracy z edytorem ekranowym jego klawisze sterują kursorem.
      Ilekroć rozpatruje się nową wersję jakiegoś komputera, zawsze pojawia się pytanie o zgodność programową (kompatybilność) z poprzednią wersją. W przypadku SPECTRUM jest to problem szczególnie istotny z uwagi na bogactwo dostępnego oprogramowania.
      W SPECTRUM 128K konstruktorzy rozwiązali to zagadnienie bardzo radykalnie. Po wydaniu rozkazu "SPECTRUM" (osobny klawisz) odłącza się RS232, MIDI, kalkulator i przed użytkownikiem leży SPECTRUM 48K. Do trybu 128K, wykorzystania dodatkowej pamięci czy wbudowanych interfejsów nie można wrócić nawet z kodu maszynowego. Zapewnia to całkowitą zgodność programową z, jak na razie, małym ale. Pierwsze egzemplarze, w miejsce pamięci typu ROM, otrzymają elementy typu EPROM. W rezultacie programy wykorzystujące przebiegi czasowe procedur z ROMU (np. niektóre tzw. speed loader'y), na ogół nie działają zgodnie z oczekiwaniami. W przyszłości jednak SPECTRUM 128K ma być wyposażony w tradycyjne pamięci typu ROM.
      Dopiero po wciśnięciu klawisza RESET (chwilowe odłączenie napięcia zasilającego) komputer wraca do trybu 128K. Mamy w nim do dyspozycji rozbudowany edytor ekranowy. Zmiany w programach można dokonywać na całym ekranie. Większość komend sterujących kursorem wymaga stosowania dodatkowych klawiszy kalkulatora. Pozwalają one między innymi na przesuwanie kursora o jeden znak, słowo, przejście na początek poprzedniej linii lub koniec następnej. Usuwać można zarówno pojedyncze znaki jak i całe słowa i to w dowolnym kierunku. Edytor potrafi również złożone linie wypisywać na ekranie tak, że w jednej linii znajduje się tylko jedna instrukcja. Zawartość ekranu można przesuwać zarówno w górę jak i W dół. Nie przewidziano kopiowania czy usuwania grupy linii, automatycznego ich numerowania ani możliwości przenumerowania wszystkich linii programu, chociaż te dwie ostatnie czynności mają w przyszłości być wprowadzone. Przejście od pracy z edytorem do trybu wykonywania komend i na odwrót, wymaga specjalnych rozkazów.
      W modelu tym zrezygnowano z możliwości wprowadzania całych słów języka BASIC przy pomocy pojedynczych klawiszy. Nie są również akceptowane żadne skróty. Sam język jest w zasadzie ten sam co w klasycznej wersji SPECTRUM. Rozszerzono go jedynie o rozkazy sterujące dostępem do pamięci i dźwiękiem. Możliwe jest pisanie programów w BASICU z pełnym wykorzystaniem możliwości edytora, a następnie przełączenie się na 48K. Programy nie korzystające z trików i nie mieszające w zmiennych systemowych będą działały w obu trybach.
      Ponadto edytor może być również, w ograniczonym zakresie, używany jako edytor tekstowy. Możliwa jest bowiem edycja zawartości zmiennych alfanumerycznych. Pozwala to na tworzenie kilkunastu zbiorów tekstowych lub pisanie tekstów źródłowych w innych językach programowania. Część klawiszy kalkulatora zmienia w tym trybie swoje znaczenie. W nowym modelu istotnie poprawiono własności akustyczne komputera. Układ 8912 umożliwił uzyskanie jakości dźwięku analogicznej do tej co w BBC czy Commodore 64, choć komendy BASICOWE nie zapewniają nad nim pełnej kontroli. Pozwalają za to za pośrednictwem interfejsu MIDI bezpośrednio sterować zewnętrznymi instrumentami muzycznymi, syntetyzatorami itp. Ponieważ zrezygnowano z wbudowanego głośniczka, dźwięk odtwarza się za pośrednictwem fonii telewizyjnej lub zewnętrznego wzmacniacza akustycznego.
      Jak dotąd, firma nie ujawniła szczegółów stronicowania i przełączania pamięci. Prawdopodobnie nie dopracowano jeszcze ostatecznego rozwiązania. Wiadomo, że 128K pamięci podzielone będzie na strony po 16K każda, które będzie można lokować w całej przestrzeni adresowej Z 80. 32K ROMU podzielono na dwie strony. 16K zajmuje oryginalny ROM z wersji 48K a drugie 16K przeznaczono na model 128K. Niewykluczone, że konstruktorzy zdecydują się na wariant, w którym po wyborze trybu pracy odpowiedni ROM będzie kopiowany do pamięci RAM, a następnie zostanie dołączony jako pierwsza stronica. Jeśli tak, to teoretycznie możliwe będą nawet najdalej idące modyfikacje systemu, co użytkownikowi umożliwi dostęp do pełnych 128K bajtów pamięci z kodu maszynowego.
      Ekran obsługiwany jest identycznie, jak w starej wersji. Obszar pamięci video zaczyna się pod adresem 16368 i niestety bez dodatkowych urządzeń zewnętrznych nie można stosować standardowego systemu C P/M.
      Z poziomu BASICA dodatkowe stronice pamięci objawiają się jako tak zwane RAM-dyski. Dostęp do nich zapewniają nowe rozkazy LOAD! SAVE! W sumie użytkownik będzie miał około 104K na własne programy pisane w BASICU, choć te dłuższe będzie musiał dzielić na kawałki i ściągać z RAM-dysku w razie potrzeby. Może będzie istniała możliwość samodzielnego przełączania poszczególnych stron za pomocą instrukcji IN, OUT, PEEK i POKE.
      Nie jest jasne, czy i jak nowy model będzie współpracował z urządzeniami zewnętrznymi dostosowanymi do SPECTRUM 48K. W trybie 128K mogą pojawić się problemy.
      Na koniec sprawa ceny. Firma INVESTRONICA sprzedaje SPECTRUM 48K za 27000 peset (122 funty) i SPECTRUM+ za 36000 peset (164 funty). Przewiduje się, że SPECTRUM 128K wycenione będzie na 50000 peset (230 funtów).
 
wg YOUR SPECTRUM Nr 12/85