Notatnik Fana Starych Komputerów
 


Leksykon komputerowy (starych komputerów)

ABIOS - BIOS
 
ACIA - Asynchronous Communication Interface Adapter - układ towarzyszący
 
ADC - Analog Digital Converter - przetwornik analogowo-cyfrowy
 
administrator bazy danych - system zarządzania bazą danych
 
adres - identyfikator zapisu w pamięci; nazwy adresów pochodzą od metod adresowania (- adresowanie) bądź funkcji, jakie spełniają
A. address
N. Adresse (f)
 
adres aktualny - wynikający z przeprowadzonej uprzednio modyfikacji lub obliczenia adresu
A. actual address
N. aktuelle Adresse
 
adres bazowy - taki, który w połączeniu (adres bazowy + przesunięcie adresowe) z adresem względnym daje poszukiwany adres bezwzględny argumentu
A. base address
N. Basisadresse (f)
 
adres bezwzględny - adres rzeczywisty adres efektywny - występuje w adresowaniu pośrednim względnym i zostaje obliczony dopiero w trakcie realizacji programu.
A. effective address
N. Effektive Adresse (f)
 
adres maszyny - adres rzeczywisty
 
adres przemieszczamy - wartość jego ustalana jest w sposób względny do innego adresu danego programu, stanowiącego adres odniesienia. Adresem odniesienia jest na ogół pierwszy rozkaz danego programu.
A. relocatable address
N. Relokatible Adresse (f), Verschiebbare Adresse (f)
 
adres rozkazu - adres komórki pamięci, w której znajduje się określony rozkaz
A. instruction address
N. Befehlsadresse (f), Instruktionsadresse (f)
 
adres rozkazu skoku powrotnego - występuje w programie wywołującym podprogram; jest to adres rozkazu powrotu do programu przechowywany w pamięci programu tuż za rozkazem wywołującym podprogram
A. return address
N. Rucksprungadresse (f), Ruckkehradresse (f)
 
adres rzeczywisty - faktyczny adres miejsca pamięci; dla danego komputera jest to wartość stała
A. absolute address, machine address
N. absolute Adresse (f), Maschinenadresse (f)
 
adres symboliczny - adres komórki pamięci zastąpiony symbolem, występuje tylko w programach źródłowych
A. symbolic address
N. Symbolische Adresse (f)
 
adres względny - część adresu, która przy adresowaniu względnym jest zawarta w rozkazie
A. relative address
N. Relativadresse (f)
 
adresowanie - zaopatrywanie danych, rozkazów lub części programów w - adresy; zasadnicze trzy klasy metod adresowania (bezpośrednie, pośrednie i względne) można podzielić na następujące rodzaje adresowania:
1. adresowanie bezpośrednie - z pełnym adresem argumentu
A. direct addressing
N. Direkte Adressierung
1.1. adresowanie bezpośrednie uwikłane - adres argumentu zawarty jest w kodzie operacji
A. implicite direct addressing
N. implizit direkte Adressierung
1.2. adresowanie bezpośrednie rejestru - w rozkazie zawarty jest adres rejestru, w którym zapamiętany jest argument
A. register direct addressing
N. register-direkte Adressierung
1.3. adresowanie bezpośrednie symboliczne - w rozkazie zawarty jest pełny adres pamięci (komórki pamięci) zawierającej argument
A. symbolic direct addressing
N. Speicher-direkte Adressierung
1.4. adresowanie bezpośrednie . natychmiastowe -argument jest zawarty bezpośrednio w rozkazie, zamiast jego adresu
A. immediate addressing
N. unmittelbare (unmittelbar-direkte) Adressierung
2. adresowanie pośrednie - w rozkazie zawarty jest adres specyfikujący rejestr lub miejsce w pamięci, w którym znajduje się adres argumentu lub znów adres pośredni
A. indirect addressing
N. indirekte (interierte) Adressierung
2.1. adresowanie pośrednie rejestru - w rozkazie zawarty jest adres rejestru, w którym znajduje się adres argumentu lub znów adres pośredni
A. register indirect addressing
N. Register indirekte Adressierung
2.2. adresowanie pośrednie rejestru z autoinkrementem
- po znalezieniu argumentu w pamięci, jak w 2.1. zawartość rejestru adresowanego w rozkazie zostaje zwiększona automatycznie o stałą wartość (inkrement - przyrost dodatni)
A. register indirect with autoincrement
N. Register indirekt mit Autoinkrement
2.3. adresowanie pośrednie rejestru z autoinkrementem - po znalezieniu argumentu w pamięci, jak w 2.1. zawartość rejestru adresowanego w rozkazie zostaje automatycznie zmniejszona o stałą wartość (deinkrement - przyrost ujemny)
A. register indirect with autodeincrement
N. Register indirekt mit Autodeinkrement
3. adresowanie względne - w rozkazie zawarty jest adres częściowy (adres względny), który musi być połączony z innym adresem częściowym (adres bazowy, adres
odniesienia) aby otrzymać adres argumentu. Adresy częściowe mogą być również podane w sposób pośredni
A. relative addressing
N. relative Adressierung
3.1. adresowanie względne indeksowane - zawarty w rozkazie adres względny jest dodawany lub odejmowany od adresu bazowego zapamiętanego w rejestrze indeksowym
A. indexed relative addressing
N. indizierte relative Adressierung
3.2. adresowanie względne z podziałem pamięci na bloki - adres bazowy określa blok pamięci, która została podzielona na bloki równej długości; adres względny podaje słowo (słowo pamięciowe) w obrębie jednego bloku
A. mapping, relative addressing (with mapping)
N. mapping, relative Adressierung (mit mapping)
3.3. adresowanie względne ze stronicowaniem - adres bazowy określa stronę pamięci, która została podzielona na równej wielkości "strony"; adres względny podaje słowo (słowo pamięci) w obrębie tej strony
A. paging (pageing) relatiye addressing (with paging)
N. paging relative Adressierung (mit paging)
3.4. adresowanie względne z licznikiem rozkazów - jako adres bazowy służy chwilowa zawartość licznika rozkazów (licznik programu), adres względny jest dodawany do adresu bazowego lub od niego odejmowany. Wynik jest wprowadzany do licznika rozkazów.
A. program counter relative addressing
N. Programmschrittzahler relatiye Adressierung
 
AGAT - radziecki mikrokomputer o pamięci wewnętrznej 64, 128 lub 256 kB. jako pamięć zewnętrzną można stosować dyski elastyczne lub kasety magnetofonowe. Wyposażony jest w klawiaturę o układzie alfanumerycznym. Przystosowany do współpracy z monitorem czarno-białym lub kolorowym oraz do prezentowania danych w postaci graficznej.
 
akumulator - główny rejestr - jednostki arytmetyczno-logicznej służący do przechowywania argumentów i wyników operacji arytmetyczno-logicznych.
A. accumulator, accu
N. Akkumulator, Akku
 
alfaskop - monitor ekranowy
 
algorytm - przepis wykonania jednej lub ciągu operacji do osiągnięcia określonego celu
A. algorithm
N. Algorithmus (m)
 
ALU Arithmetic Logic Unit - jednostka arytmetyczno-logiczna.
 
AMM - automatyczna maszyna manipulacyjna zwana popularnie - robotem.
A. automatic manipulations machine
N. automatische Manipulierungsmaschine
 
AMPL - Adyanced Microprocessor Prototyping Laboratory - system projektowania firmy Texas lnstruments
- systemy uruchomieniowo-rozwojowe.
 
AMSTRAD - angielska firma znana głównie z produkcji średniej klasy sprzętu hi-fi. Jsienią 1984 r. wypuściła na rynek brytyjski i zachodnioniemiecki pierwsze egzemplarze mikrokomputera Amstrad Schneider CPC 464. W roku następnym sprzedawano już trzy modele:
464, 664 i 6128. Ich cechy wspólne, to: procesor Z80, grafika o maksymalnej rozdzielczości 640x200 punktów (2 kolory), 320x200 punktów (4 kolory) i 160x200 punktów (16 z palety 27 kolorów), dźwięk - 3 generatory po 7 oktaw z możliwością pełnej modyfikacji brzmienia oraz z wyjściem stereo (tzn. 1 generator - kanał lewy, 2 generator - kanał prawy, 3 generator pracujący w obu kanałach), możliwość dołączenia 240 modułów pamięci ROM, po 16 kB każdy.
 
analizator stanów obwodów logicznych - przyrząd (lub zestaw przyrządów) do badań funkcjonalnych w czasie rzeczywistym zespołów logicznych w postaci układów cyfrowych i całych systemów mikroprocesorowych, których Stany logiczne i/lub czasowe są sygnalizowane na ekranie lampy kineskopowej w sposób kroczący
A. logic (circuit) analyzer, digital analyzer
N. Logikanalysator (m): Analyzator
 
aplikacja - stosowanie i/lub wdrażanie (zastosowań) sprzętu lub technik (technologii)
A. application
N. Anwendung (f), Einsatz (m), Auwendbarkeit (f), Einsatzmdglichkeit (f)
 
APD - automatyczne przetwarzanie danych
 
APU - Arithmetic Processing Unit - arytmometr
 
architektury - zasadnicze cechy funkcjonalne budowy mikrokomputerów (mikroprocesorów), decydujące o sposobie ich działania - podział. Dokumentacyjnie (rysunkowo) architekturę przedstawia się w postaci funkcjonalnego schematu blokowego zawierającego między innymi: ALU, rodzaje i pojemności pamięci, magistrale adresów i danych, rejestry, zegar we/wy urządzeń peryferyjnych. Zasadniczą cechą jest to, w jaki sposób za pomocą rozkazu komputerowego można wykonać operację na argumentach i wyprowadzić wyniki.
A. architectures
N. Architekturen (pl)
Rozróżnia się architektury o następujących możliwościach operacji:
- z rejestru do rejestru - argumenty znajdują się w rejestrach, wynik przesyłany jest do rejestru
A. register to register architecture
N. Register zu Register Architektur
- z rejestru do pamięci - jeden argument znajduje się
w rejestrze, drugi w pamięci, wynik przesyłany jest do rejestru. Architektura ta zawieraw sobie poprzednią
A. register to memory architecture
N. Register zu Speicher Architektur
- z pamięci do pamięci - argumenty znajdują się w pamięci, wynik przesyłany jest do pamięci. Architektura ta zawiera obje poprzednie
A. memory to memory architecture
N. Speicher zu Speicher Architektur
 
architektura mikroprocesorowa - architektura, która określa współpracę grup funkcjonalnych mikroprocesora, tj. jednostki sterującej i arytmometru, ich budowę, sposób działania, właściwości oraz powiązania między nimi
A. microprocessor arch itecture
N. Mikroprozessorarchitektur (f), Mikroprozessoraufbau (m)
 
argument - wartość lub informacja potrzebna do wykonania rozkazu, którą na podstawie adresu zawartego w rozkazie należy sprowadzić z pamięci, lub też która zawarta jest bezpośrednio w rozkazie (niektórzy autorzy tę ostatnią nazywają operandem)
A. operand
N. Operand (m)
 
argument operacji - argument
 
arytmetyka adresów - obliczanie adresu
 
arytmometr - część jednostki centralnej względnie mikroprocesora (procesora) do wykonywania operacji arytmetycznych, logicznych, przesunięć, porównań, zaokrągleń itd., w skład a. wchodzą: ALU, akumulatory, rejestry
A. arithmetic unit, APU - Arithmetic Processing Unit
N. Rechenwerk (n), Recheneinheit (f)
 
ASCII - American Standard Code for Information Interchange - kod alfanumeryczny siedmiobitowy z 8 bitem do kontroli parzystości (parity bit), zwany również Kodem USASCII
 
asembler - 1. translator asemblera - translator z języka typu asembler na język komputera, czyli program używany do asemblowania; 2. język typu asembler -zorientowany maszynowo, symboliczny język programowania.
A. 1. assembler, 1. assemblery program 2. assembler language
N. 1. Assembler (m), 1. Assemblierer (m), 2. Assemblersprache (f)
 
asembler jednokrotny - translator asemblera, który tłumaczy program w jednej operacji (jednokrotne wczytywanie programu źródłowego).
A. one pass assembler
N.
 
asembler makro - asembler, który uwzględnia wywołania makro zawarte w programie źródłowym napisanym w języku typu asembler
A. Macro assembler
N. Makroassembler (m)
 
asembler mikro kodowy - mikro asembler
 
asembler skrośny - krosasembler
 
asemblowanie - 1. przebieg translacji (tłumaczenie, przekształcanie, translacje asemblera przez translator) programu opracowanego w określonym języku typu asembler na program w języku (kodzie) określonego komputera zwanym również językiem maszynowym (z jednoczesnym sprawdzaniem błędów syntaktycznych), przy czym adresy symboliczne zastępowane są adresami rzeczywistymi lub względnymi typu przemieszczalnego (relocatable); 2. potocznie: łączenie podprogramów
A. assemble, assembling
N. Assemblieren, Assemblieren (n), Assemblierung (f)
 
Atari - firma Atari Corporation należy do czołowych wytwórców gier telewizyjnych. W 1981 r. weszły na rynek mikrokomputery tej firmy Atari 400 i 800 (dziś już nie produkowane). W 1983 r. ich następcy, to seria XL złożona z 3 modeli: 600XL, 800XL I 1200XL, o pojemności pamięci odpowiednio - 16, 48 i 64 Kb. Najpopularniejszy z tej serii to 800XL.
Atari 800XL oparty jest na 8-bitowym mikroprocesorze 6502, który adresuje 64 Kb pamięci RAM i 24 Kb ROM. W pamięci ROM zawarty jest system operacyjny i interpreter języka BASIC (dla programów pisanych w BASIC-u dostępne jest ok. 38 Kb pamięci RAM).
800XL ma bardzo rozbudowane możliwości graficzne, obejmujące m.in.: 16 podstawowych trybów zorganizowania ekranu (5 tekstowych iii graficznych), możliwość wyboru barwy obiektu w jednym z 256 kolorów, możliwość prostej animacji przy użyciu tzw. grafiki player missile.
 
Auto-CAD - program wspomagający projektowanie w systemie CAD na sprzęcie IBM PC.
 

 

bajt - umowna jednostka przetwarzanych informacji, w organizacji komputerów obejmuje ona 8 bitów, z tego 7 informacyjnych i 1 bit kontrolny (dwie tetrady), wielokrotności tej jednostki to 1 K bajt (KB) = 1024 bajtów i 1 M bajt = 1024x1024 bajtów
A. byte
N. Byte (n)
 
bajt stanu urządzenia - w niektórych komputerach znajduje się W pamięci operacyjnej i umożliwia kontrolę stanu urządzeń przyłączonych, jak też stan układów wewnętrznych i przebiegu poszczególnych operacji. B.s.u. składa się z bitów stanów poszczególnych układów
A. standard deyice byte
N. Geraetebyte (n)
 
bank danych - całość informacji potrzebnych do eksploatacji określonego systemu przetwarzania danych
A. data bank, data base
N. Datenbank (f)
 
BASIC - Beginners AlI Purpose Symbolic lnstruction Code - bardzo prosty, łatwy do nauki, problemowy (programowanie wysokiego poziomu) język programowania
 
baza danych - element - banku danych stanowiący zbiór danych określonego obszaru problemowego
 
bezpośredni dostęp do pamięci - komunikacja danych przez urządzenia we/wy do pamięci z pominięciem mikroprocesora (jednostki centralnej), co umożliwia szybkie przemieszczenie danych
A. direct memory access.
N. direkter Speicherzugriff (m)
 
BIOS - Basic lmput/Output System - zawarty w ROM zbiór procedur bezpośrednio współpracujących ze sprzętem, obejmuje m.in. zestaw pamięci RAM, handlery (procedury obsługi) we/wy, usługowe programy systemowe pierwotnego wprowadzania itp. Stanowi system operacyjny PS/2. jego odmiany, to ABIOS - Advanced BIOS i CBIOS - Compability BIOS, stosowane w większych systemach PS (od M50 wzwyż).
 
bit - cyfra w zapisie dwójkowym (b)
A. bit, binary digit
N. Bit (n)
 
bit kontrolny parzystości - bit parzystości i bit nieparzystości
A. parity bit
N. Paritatsbit (n)
 
bit najbardziej znaczący - bit znajdujący się na lewym skraju liczby binarnej
A. most significat bit
N. hochstwertiges Bit (n)
 
bit najmniej znaczący - bit znajdujący się na prawym skraju liczby binarnej
A. least significat bit
N. niedrigstwertiges Bit (n)
 
bit nieparzystości - bit kontrolny parzystości, który przyjmuje wartość 1, jeżeli w części informacyjnej bajtu jest parzysta suma jedynek binarnych (bajt taki nazywa się nieparzystym - odd byte - bo suma bitów łącznie z kontrolnym jest nieparzysta, np. w kodzie EIA8B)
A. odd parity bit
N. ungrades Paritaet - Bit
 
bit parzystości - bit kontrolny parzystości, który przyjmuje.wartość 1, jeżeli w części informacyjnej bajtu jest nieparzysta suma jedynek binarnych (bajt taki nazywa się parzystym - even byte - bo suma bitów łącznie z kontrolnym jest parzysta, np. w kodzie ISO/R840) .
A. eyen parity bit
N. gerades Paritaet - Bit
 
bit stanu - bit charakteryzujący aktualny stan chwilowy układów mikrokomputera (komputera), określony wynik lub spełnienie (niespełnienie) określonych warunków, b.s. rejestruje się w rejestrach stanu (np. W postaci bajtów stanu) i stan ich może być sprawdzany specjalnym rozkazem lub programem - zapytań
A. status bit
N. status - Bit (n), Bedingungs - bit (n)
 
bit zgodności - oznacznik zgodności
 
blok - 1. zapis słów, znaków lub cyfr, które mogą być potraktowane jako jednostka w programie lub pamięci zewnętrznej; 2. grupa sąsiednich znaków teletransmisji danych
A. block
N. Block (m)
 
blok funkcjonalny - układ funkcjonalny o budowie modułowej
A. function block
N. Funktionsblock (n)
 
bod - jednostka szybkości transmisji danych, jeden bod równa się 1 bit/s
A. baud
N. Baud (n)
 
BPI - Bits PER Inch - jednostka gęstości zapisu na taśmie magnetycznej (liczba bitów na długości jednego cala)
 
brama - rejestr translacyjny - port bramka - elementy logiczne
 
BS/2 - system operacyjny OS/2
 
budowa modułowa - system konstrukcji blokowej - celowe zgrupowanie wzajemnie ze sobą powiązanych zunifikowanych zespołów ułatwiających produkcję i eksploatację (np. wymianę w wypadku awarii)
A. modular design, modular concept
N. Baukastenprinzip (n)
 
budowa rozkazu - struktura rozkazu, format rozkazu - podaje długość rozkazu (w bitach), jak również jego układ i liczbę bitów przeznaczonych na argumenty lub ich adresy .
A. instruction format, instruction structure, command structure
N. Befehlsformat (n), Befehlstruktur (f), Befehlsaufbau (m)
 
CAD - Computer Aided Desing - komputerowe wspomaganie projektowania
 
CADAM-CAD/CAM - Computer Aided Design and Manufacturing - komputerowe wspomaganie projektowania i wytwarzania
 
CAE - Computer Aided Engineering - komputerowe wspomaganie konstruowania
 
CAI - Computer Aided Industry (instruction); 1 - komputerowe wspomaganie wytwarzania przemysłowego; 2 - komputerowe wspomaganie w instruowaniu
 
CAM - Computer Aided Manufacturing - komputerowe wspomaganie wytwarzania
 
CAMAC - Computer Automated (Application for) Meacurement And Control - znormalizowany system złączowy, stosowany w układach sterowania i automatyki - układ złączowy
 
CBIOS - BIOS
 
CD-ROM - Compact Disc ROM - pamięć dyskowa o zapisie i odczycie laserowym i o bardzo dużej pojemności (500 MB), o dostępie swobodnym i czasie dostępu 1s.
 
Cechy charakterystyki użytkowej mikroprocesorów - zasadnicze parametry mikroprocesorów
 
technologia: bipolarna (ECL, J2L, STTL, TTL), unipolarna MOS (CMOS, MMOS, NMOS, PMOS).
A. process technology
N.
 
długość słowa (danych/instrukcji): od 1/4 do 32/32
A. word size (data/instruction)
N.
 
pojemność adresowania (liczba słów): do 16 MB
A. direct addressing range (words)
N.
 
maksymalna częstotliwość zegara (MHz) faz: od 0,5/1 do 30/30
A. maximum clock frequency (MHz) phases
N.
 
liczba instrukcji: od 16 do kilkuset
A. number of basic instruction
N.
 
czas wykonania instrukcji (mikrosekund): od 0,2 (20 MIPS) do 780
A. instruction time (mikrosekund)
N.
 
obudowa (liczba wyprówadzeń): od 16 do 132
A. package size (pins)
N.
 
CGA - Color Graphies Adapter - karta/pakiet grafiki kolorowej
 
CIM - Computer Integrated Manufacturing - kompleksowe skomputeryzowane wytwarzanie
 
CODEC - koder - dekoder
 
CLK - Clock - zegar taktujący
 
CNC - Computer (ised) Numerical Control - komputerowe (skomputeryzowane) sterowanie numeryczne
 
Commodore - najpopularniejszy w RFN mikrokomputer (ze względu na liczbę sprzedanych), używany często jako najmniejszy business computer Commodore 64. Firma Commodore związana jest ściśle z historią mikrokomputerów domowych - wypuściła jeden z pierwszych mikrokomputerów - PET. Po C 64 pojawiły się na rynju C 16. C 116 i Plus 4, ale nie miały one tradycji C 64 i nie zostały "zaakceptowane" przez nabywców. Dużą zgodność z C 64 wykazuje C 128, którego procesor 8502 jest kompatybilny z procesorem C 64, może on pracować ze wszystkimi urządzeniami zewnętrznymi C 64.
 
CPC - Continuous Path Control - sterowanie kształtowe (ciągłe)
 
CP/M - Control Program for Microcomputers - system operacyjny mikrokomputerów
 
CPU - Central Processing Unit - jednostka centralna CRC - Computer Robot Control - komputerowe sterowanie robotów
 
Cross support - pojęcie obejmujące, zastosowanie programów, które wspomagają ("wspomaganie wskrośne") opracowywanie i testowanie programów do mikrokomputera (komputera) za pomocą innego mikrokomputera (komputera), jest to metoda powszechnie stosowana do sprzętu opartego na mikroprocesorach i programach w postaci cross - assemblerów, - kompilatorów, - symulatorów
A. cross support
N. cross support
 
CRT - Cathode Ray Tube - lampa elektrono-promieniowa
N. Katodenstrahlróhre (f)
 
CRU - Communication Register Unit - programowalne złącze we/wy
 
CU - Control Unit - jednostka sterująca
 
cyfra - znak ze zbioru znaków określonego systemu liczbowego, w zależności od liczby cyfr w zbiorze danego systemu, system nazywany dla:
10 cyfr (0..9) - dziesiętnym
dwu cyfr (0,1) - dwójkowym itp.
A. digit
N. Ziffer (f)
 
czas dostępu - czas opóźnienia podania danych od chwili podania adresu, np. dla pamięci MOS o dostępie bezpośrednim wynosi on 250...450 ns, dla pamięci statycznej typu RAM na układach scalonych z GaAs - 1 ns, pamięci MCY 7102 - 100 ns
A. access time
N. Zugriffszeit (f)
 
czas realizacji - 1. czas, jaki potrzebuje mikrokomputer (komputer) na wykonanie jakiegoś rozkazu, mierzony np. liczbą taktów przy danej częstotliwości taktów (zegara), 2. czas, jaki potrzebuje mikrokomputer (komputer) na wykonanie programu
A. execution time
N. Ausfuhrungszeit (f)
 
czas rzeczywisty - przetwarzanie w czasie rzeczywistym
 
część sterująco-nadzorcza programów organizacyjnych - program lub część programu do specjalnych zadań wchodząca na ogół w skład systemu operacyjnego
A. supervisor
N. Supervisor (m), (Ueberwacher (m)
 
DAC - Digital Analog Conyerter - przetwornik analogowo-cyfrowy
dane - 1. informacje przeznaczone do przetwarzania; 2. przedstawienie faktów, koncepcji lub instrukcji w tak uporządkowany sposób, że nadają się one do przesyłania, interpretowania lub przetwarzania przez ludzi lub maszyny; 3. każdy sposób przedstawiania informacji w postaci znaków lub wielkości analogowych, którym może być lub jest przypisane określone znaczenie
A. data
N. Daten (f)
 
dane standardowe - takie dane w rozkazie, które mogą być opuszczone, ponieważ komputer uzupełni je (o d.s.) w trakcie wykonania rozkazu
A. default
N. Standardwert (m)
 
DEMS - Data Base Management System - system (program) zarządzania bazami danych
deasembler - program umożliwiający przeprowadzenie odwrotnego procesu do asemblowania, tzn. istniejący w języku komputera program (program wynikowy) zostaje przetłumaczony na poprzednią jego formę (program źródłowy) w języku typu asembler
A. de-assembler, disassembler
N. Disassembler (m), Deassembler (m)
 
dekoder rozkazów - deszyfrator, który interpretuje rozkazy komputera, wartościowuje wyniki badań (zapytań) i dostarcza częściom wykonawczym mikroprocesora (procesora) sygnały sterujące i adresy niezbędne do wykonania rozkazu; na ogół w skład tych czynności wchodzi również rozdział rozkazu komputera na mikro-rozkazy
A. instruction decoder, command decoder
N. Befehlsdekoder (m), Instruktionsdekoder (m)
 
digitizer - urządzenie zmieniające informacje analogowe na cyfrowe np. zapis rysunku w pamięci komputera
A. digitizer
N. Digitalisierer (m)
 
długość bloku - liczba znaków określająca wymiar bloku
A. block size, block length
N. Blocklźnge (f)
 
długość słowa (komputera) - liczba bitów (w słowie), którą komputer jest w stanie przetworzyć w jednym ciągu
A. word length, word size
N. Wortlange (f)
 
DMA - Direct Memory Accesś - bezpośredni (swobodny) dostęp do pamięci
 
DNC - Direct Numerical Control - bezpośrednie (z centralnego komputera) sterowanie numeryczne (urządzeniami i procesami technologicznymi).
 
DOS - Disk Operating System - system operacyjny dyskowy
 
dostęp - możliwość odczytania lub wpisania informacji do pamięci
A. access
N. Zugriff (m)
 
dostęp bezpośredni - dostęp swobodny, dostęp dowolny - możliwość bezpośredniego dostępu do każdego miejsca pamięci zarówno przy odczycie, jak i zapisie danych, czas dostępu”jest tu niezależny od adresu
A. random access, direct access
N. wahlfreier Zugriff (m), direkter Zugriff (m), Direktzugriff (m)
 
dostęp sekwencyjny - dostęp do informacji wg kolejności ich przechowywania w pamięci, a zapis wg kolejności napływu
A. sequential access, serial access
N. sequentieller Zugriff, serialler Zugriff
 
dostęp swobodny - dostęp bezpośredni
 
DSC - Digital Supervisory Contro! - sterowanie cyfrowe nadrzędne przez komputer
 
DTP - Desk Top Publishing - stanowisko mikrokomputerowe z oprogramowaniem do prac wydawniczych
 
dupleks - transmisja jednoczesna
 
dyrygent - program dyrygent
 
dyrektywa-wskazówka, wytyczna, komentarz (np. komentarz w j. typu asembler)
A. directive
N. Direktive (f)
 
dysk elastyczny - dyskietka - tzw. miękki dysk, odmiana dysku magnetycznego o bardzo krótkim czasie dostępu (średni czas dostępu 0,25 s) przy małych rozmiarach charakteryzuje się dużą pojemnością (dwudyskietkowa jednostka do 1 MB). Stosowane dyskietki mają średnice 3"; 3,5"; 5,25" i 8".
A. floppy dysk, minidysk
N. Diskette (f), Minidisk (f)
 
dyskietka - dysk elastyczny
 

 

 
EAPROM - Electrically Alterable PROM - podział pamięci
EAROM - Electrically Alterable ROM - elektrycznie przeprogramowalna pamięć typu "wyłącznie odczyt", kasowanie odbywa się tu na drodze elektrycznej (np. na drodze lawinowego wstrzykiwania dziur) w odróżnieniu od pamięci EPROM (- podział pamięci), którą kasuje się promieniami nadfioletowymi (2537 Angstremów)
 
EBCDI - kod EBCDI
 
EEPROM - Electrically Erasable PROM - podział pamięci
 
EGA - Enhanced Graphics Adapter - pakiet (karta) ulepszonego sterownika grafiki komputera osobistego IBM PC
 
edytor - program redagujący, umożliwiający przez monitor ekranowy wczytywanie tekstu do pamięci komputera, a następnie jego przeredagowanie
A. editor
N. Editor (m), TexbearbeitungSprogram (n), Texteditor (m)
 
ekranopis - monitor ekranowy
 
elastyczne kompleksy wytwórcze - zautomatyzowane wielozadaniowe wytwórnie o dużej elastyczności adaptacyjnej do produkcji różnych typowielkości części i wyrobów finalnych oraz dużym zakresie stosowanych technologii (od magazynu surowców do magazynu wyrobów gotowych przez obróbkę części, montaż, malowanie i pakowanie), w których praca człowieka ogranicza się wyłącznie do funkcji nadzorczych kompleksowo skomputeryzowanego sterowania procesów wytwarzania
A. flexible manufacturing complex, FMC
N. flexibles Fertigungssystem (n)
 
elektroniczna maszyna cyfrowa - komputer
 
Elektronika BK-0010 - radziecki mikrokomputer 16-bitowy, pamięć operacyjna RAM 32 kB, ROM - 32 kB, grafika 512x256 punktów (przy dwóch stopniach szarości) lub 256x256 punktów (przy czterech stopniach szarości). Przewidywany jako standardowe wyposażenie szkół radzieckich.
 
elementy binarne - elementy dyskretne elementy cyfrowe - elementy dyskretne elementy dyskretne - elementy podstawowe, których wejścia i wyjścia mogą przyjmować określoną wartość (poziom, stan) z pewnego przeliczalnego zbioru, najczęściej dwuskładnikowego (elementy binarne). Przykładami e.d. są: elementy logiczne (kombinacyjne, elementy bez pamięci) i przerzutniki (elementy pamięciowe). Określenia e.d. używa się często (bezzasadnie) przeciwstawnie do układów scalonych zamiast określenia elementy podstasaowe
A. discrete elements komponent, digital elements
N. digitales Element (n), Ziffernelement (n), diskrete Bauelement (n)
 
elementy funkcjonalne - elementy przełączające oraz pomocnicze
 
elementy kombinacyjne - elementy logiczne elementy logiczne, funktory - logiczne układy podstawowe - elementy realizujące podstawowe funkcje logiczne (np. NIE, LUB, !), służące do budowy układów logicznych; e.l. zwano wcześniej bramkami
A. logic (logical) elements
N. verknupfungsglied (n), logisches Element (n), Logikglied (n)
 
elementy pamięciowe - elementy przełączające, które mogą przyjmować różne stany wyjść nie tylko w zależności od aktualnego własnego stanu wewnętrznego
A. memory elements
N. Speicherelements (pl., n)
 
element podstawowy - najprostsza część składowa, w elektronice są to np. kondensatory, rezystory, cewki, diody, tranzystory. Z wielu e.p. można stworzyć układy elementarne
A. basic element, structural element
N. Bauelement (n), Baustein (m)
 
elementy przełączające - jednostki przełączające złożone z elementów podstawowych; e.p. dzielą się na kombinacyjne i pamięciowe jak np. przerzutniki
A. switching (circuit) element
N. Schaltelement (n)
 
emiter danych - część urządzenia do przetwarzania lub teletransmisji danych, która może sygnały danych emitować
A. data source
N. Datenquelle (f)
 
emulacja - symulacja w czasie rzeczywistym, naśladowanie (lub odwzorowywanie) jakiegoś mikrokomputera (komputera) na innym niewymiennym pod względem rozkazów czy formatu danych; e. w przeciwieństwie do symulacji realizowana jest nie tylko programowo, ale i sprzętowo (np. przez zmianę pamięci stałych, kart układów)
A. emulation
N. Emulierung (f), Emulation (f)
 
emulacja "in circuit" - funkcjonalne, elektryczne i mechaniczne odwzorowywanie (emulacja) jakiegoś mikrolomputera lub mikroprocesora w postaci jednego układu. Podłączenie takiego emulatora następuje przez łącze. Odwzorowywanie (czasów reagowania i realizacji) zapewnione jest w tym wypadku w szerokim zakresie; często stosowane w systemach projektowych mikrokomputerów.
A. in circuit emulation, ICE
N. In-Circuit-Emulierung (f), Testadapter (m)
 
emulator - system lub część systemu, która umożliwia emulacje
A. emulator, in-circuitemulator
N. Emulator (m), Testadapter (m)
 
ELWRO - 1) Zakłady Elektroniczne "Elwro" we Wrocławiu, największy w kraju producent sprzętu komputerowego; 2. mikrokomputer różnych serii, np. Elwro 500, Elwro 600, Elwro 700 i Elwro 800.
ELWRO 500 - mikrokomputer zaprezentowany po raz pierwszy w 1983 r. Przygotowanie jego produkcji trwało bardzo długo i w tym czasie powstały kolejne prototypy Elwro.
ELWRO 600 - jest praktycznie kontynuacją mikrokomputera Elwro 500, a podstawowa różnica tkwi w budowie modułowej. Moduł jednostki centralnej ma pamięć operacyjną RAM 64 KB, pamięć stałą ROM 8 KB. Klawiatura alfanumeryczna, wydzielona klawiatura numeryczna dziesiętna i heksadecymalna oraz klawisze funkcjonalne. E. 600 jest typowym mikrokomputerem biurowym, podobnie jak E. 500.
ELWRO 700 Solum - powstał jako dzieło brygady racjonalizatorów koła Stowarzyszenia Elektryków Polskich w ZE ELWRO. Może być wyposażony w pamięć ROM od 8 ... 16 KB oraz RAM od 16 ... 48 KB.
Klawiatura alfanumeryczna w układzie z alfabetem polskim i dodatkowymi klawiszami funkcyjnymi. Solum miał być wg założeń polskim mikrokomputerem edukacyjnym. W 1986 r. miało się znaleźć na rynku ok. 10 tys. szt. tego mikrokomputera, a w następnych latach znacznie więcej.
ELWRO 800 - mikrokomputer opracowany wspólnie przez Instytut Automatyki Politechniki Poznańskiej oraz Instytut Komputerowych Systemów, Automatyki i Pomiarów we Wrocławiu. Oparty na mikroprocesorach 8- I 16-bitowych umożliwiających tworzenie systemów od jednoprocesorowych 8-bitowych przez jedno- i wiejo-procesorowe 16-bitowe, aż do wieloprocesorowych mieszanych. Może współpracować z wieloma urządzeniami zewnętrznymi dostępnymi na rynku krajowym (produkcji polskiej, bułgarskiej, NRD, Węgierskiej Republiki Ludowej. Struktura modułowa E. 800, przy szerokim zestawie oferowanych modułów, pozwala na konfigurowanie systemów specjalizowanych o bardzo zróżnicowanym stopniu złożoności.
Na 57 MTP w Poznaniu E. 800 wyróżniono Złotym Medalem.
ELWRO 800 junior - mikrokomputer edukacyjny opracowany przez Instytut Automatyki Politechniki Poznańskiej w 1986 r. jako 8-bitowy mikrokomputer edukacyjny, mogący pracować w sieci zarówno z takim samym sprzętem, jak też z popularnymi już w polskich szkołach ZX SPECTRUM.
 
EOF - END OF FILE - koniec kartoteki
N. Datenende (n)
 
EOJ - END OF JOB - koniec programu lub przebiegu programu
N. Programmende (n)
 
EOT - 1. END OF TAPE - koniec taśmy magnetycznej; 2. End of Transmission – "koniec teledacji".
N. 1. Magnetbandende (n)
2. UJbertaungsende (n)
 
EPD - elektroniczne przetwarzanie danych
A. EPD, electronic data processing
N. EDV, elektronische Datenverarbeitung (f)
 
EPROM - Erasable Programmable ROM - pamięć reprogramowalna kasowana w całości lub przez odpowiednie maski promieniami ultrafioletowymi (- podział pamięci)
 
etykietka nagłówkowa - etykietka początku (zbioru danych)
A. header, header label
N. Uberschrift (f), Kopf (m), Vorsatz (m)
 
etykietka w programie - symbol identyfikujący w sposób symboliczny rozkazy, adresy lub dane w programie źródłowym
A. label
N. Marke (f)
 

 

 

 

FIFO-FIRST-IN-FIRST-OUT - sposób organizacji pamięci, w którym informacje wpisane jako pierwsze są również jako pierwsze odczytywane (typu silos) -podział pamięci
A. FIFO - memory
N. Silosspeicher (m)
 
Flip-Flop - przerzutnik
flag - 1. sygnalizator, znacznik lub bit w przerzutniku lub rejestrze sygnalizujący określony stan, wynik, spełnienie lub niespełnienie warunku (bity warunków) czyli błąd; 2. pojedynczy przerzutnik (lub jego stan) w rejestrze statusowym
A. flag
N. Kennzeichen (n), Markierung (f), Flagge (f)
 
format danych, układ danych, struktura danych -1. podaje w bitach, jak długie może być słowo danych, aby mogło być jeszcze przetworzone za pomocą pojedynczego rozkazu mikrokomputera; 2. ogólnie - wzór lub przepis odnośnie formalnego układu danych
A. data format
N. Datenformat (n)
 
format upakowany - rodzaj przedstawienia informacji, w którym dwie cyfry dziesiętne przedstawione są w jednym bajcie
A. packed format
N. gepacktes Format (n)
 
FPLA - Field Programmable Logic Array - programowalne (u użyłkownika) zespoły logiczne (układy logiczne)
 
funktory logiczne - elementy logiczne
 

 

GEM - Graphics Enviroment Manager - system operacyjny zorientowany graficznie z zastosowaniem symboli graficznych (WIMP - Window, Ikon, Mouse, Puslldown Menu) zamiast rozkazów dla ułatwienia posługiwania się mikrokomputerem
 
generator - 1. układ wytwarzający wielkość wyjściową o zadanych parametrach; 2. program, który generuje określone językiem programowania programy lub ciągi funkcji standardowych
A. generator, AG - Applications Generator
N. Generator (m), Erzeuger (m)
 
generator zegarowy, generator taktujący - generator impulsów napięciowych o wartościach odpowiadających o lub 1. synchronizujących (taktujących) przebieg procesów w układach synchronicznych na bazie cyklu podstawowego (generator cyklu podstawowego) lub cyklów pochodnych od tego ostatniego
A. clock generator, timing generator
N. Taktgeber (m), Taktgenerator (m)
 
gęstość upakowania -1. zagęszczenie elementów podstawowych w gotowym do pracy urządzeniu lub zespole; 2. gęstość zapisu danych
A. packing density
N. Packungsdichte (f)
 
grafoskop - monitor ekranowy, który za pomocą promienia katodowego może wyświetlać dowolne krzywe, może on być wyposażony również w pióro świetlne (pisak świetlny) do przekazywania danych do komputera.
A. graphic display unit
N. grafisches Sichtanzeigegerat (n)
 
H - Hexidecimal - znak zapisu szesnastkowego
 
hardware - sprzęt komputerowy
 
Helwett-Packard - firma z Palo Alto (Kalifornia) produkująca systemy komputerowe, wprowadziła na rynek przenośny komputer osobisty pod nazwą HP-IPC (HP Integral Personal Computer) - pierwszy na rynku amerykańskim z systemem operacyjnym UNIX. Mikroprocesor 16-bitowy, pamięci 256kB ROM i 512k8 RAM oraz 32 kB do wyświetlania danych na ekranie, pamięć zewnętrzna - dyskietki 3 i 1/2-calowe o pojemności użytkowej 710kB.
 
HGC - Hercules Graphies Cart - pakiet (karta) sterowania grafiką firmy Hercules.
 
IBM - International Business Machines - największy producent sprzętu komputerowego na świecie. Wielu producentów mikrokomputerów dąży do tego aby ich sprzęt był kompatybilny z urządzeniami IBM.
 
IBM PC - IBM PersonaL Computer - komputer osobisty IBM (kolejne wersje XT i AT) stał się nieoficjalnym standardem mikrokomputerów profesjonalnych.
 
IC - Integrated Circuit - obwód scalony
 
ICL - International Computers Limited - największa komputerowa firma brytyjska, mająca swoje oddziały w ponad 80 krajach świata. W Polsce od ponad dwudziestu lat działa Biuro Handlowe ICL oraz ponad 400 systemów komputerowych ICL.
 
IEEE - Institute of Electrical and Electronic Engineers -Stowarzyszenie Inżynierów Elektryków i Elektroników USA
 
informatyka - nauka o systemach przetwarzania informacji
A. computing (computer) science, computer Theory
N. Informatik (f) Datenerfaassung - verarbeitung u. Programmierung
 
Inicjacja - uruchamianie pierwotne np. programu, danych, pamięci zewnętrznej itp. (i. ma miejsce zazwyczaj natychmiast po włączeniu danego urządzenia)
A. initialization, initiation
N. Initialisierung (f) lnitierung (f)
 
instrukcja - przepis działania sformułowany w języku programowania, i. może się składać z i. cząstkowych; L. której nie może rozłożyć na cząstkowe nazywa się rozkazem.
A. statement, instruction
N. Anweisdng (f), Instruktion (f)
 
Interfejs - złącze . integracja - skala integracji
 
interpreter - 1. program, który w sposób kroczący (sekwencyjny) interpretuje instrukcje programu napisanego w języku innym niż język komputera i które są przez komputer na bieżąco realizowane. Interpreter różni się tym między innymi od kompilatora i - translatora, że nie tworzy nowego, pośredniego programu (programu wynikowego), a interpretowane instrukcje są realizowane bezpośrednio przez komputer; 2. przyrząd, który czytając dane zawarte w nośnikach perforowanych rozszyfrowuje je i pisze tekstem czytelnym.
A. interpreter, interpretive program
N. Interpreter, (m), Interpretierer (m)
1. interpretierendes Program (n)
2. Lochschriftiibersetzer (m)
 
interpretator - interpreter
 

 

jednokierunkowa - przymiotnik magistrali, na której przesył danych może odbywać się tylko w jednym kierunku
A. uni-directional
N. unidirektional
 
jednostka arytmetyczno-logiczna - wyróżniany w arytmometrze lub mikroprocesorze (procesorze) podstawowy układ funkcjonalny, który sygnały wyjściowe kojarzy w sposób logiczny lub arytmetyczny w zależności od stanu wejść sterujących
A. arithmetic-logic unit, AtU
N. arithmetisch-logische Einheit (f)
 
jednostka centralna, procesor centralny - część komputera, na którą składa się jednostka sterująca, arytmometr, urządzenie we/wy i pamięć operacyjna, a w której dokonuje się operacji logiczno-arytmetycznych oraz koordynuje i steruje działaniem innych jednostek.
A. central processing mit. CPU
N. Zentraleinheit (f)
 
jednostka sterująca - część jednostki centralnej wzgl. mikroprocesora (procesora), w której są inicjowane i kontrolowane niezbędne przebiegi do zrealizowania danego rozkazu, w mikrokomputerze do j.s. zalicza się: licznik rozkazów (programu), dekoder rozkazów, rejestr rozkazów, zegar (generator taktów).
A. control unit
N. Steuerwerk (n), Leitwerk (n), Kommandowerk (n), Kontrolleinheit (f)
 
język komputera - język programowania, w którym stosuje się wyłącznie rozkazy objęte listą rozkazów danego mikrokomputera (komputera) oraz adresy bezwzględne komórek pamięci ułożone zgodnie ze składnią tego języka
A. computer Ianguage, machine language
N. Maschinensprache (f), Rechnersprache (f)
 
język maszynowy - język komputera
 
język niezależny od komputera - język programowania, który nie jest ukierunkowany na żaden sprzęt i w zasadzie może być realizowany na każdym mikrokomputerze (komputerze), wymaga jednak w praktycznej realizacji tłumaczenia przez kompilator lub interpreter
A. computer independent Ianguage
N. maschinenunabhingige Sprache (f)
 
język pierwotny - język źródłowy
 
język proceduralnie zorientowany - język zorientowany problemowo
 
języki programowania wyższego poziomu - języki programowania maszynowo niezależne, których translacja odbywa się przez kompilator lub interpreter; porównaj język zorientowany problemowo
A. high level language
N. hohere Programmiersprache (f), Hochsprache (f)
 
język sterowania zadaniami - język do opisywania części systemu operacyjnego zawierającego informacje sterowania zadaniami
A. job control language
N. job-Kontrollsprache (f), Job-Steuersprache (f)
 
język symboliczny - język typu asembler
 
język typu asembler - zorientowany maszynowo symboliczny język programowania, w którym rozkazy i większość adresów oparta jest na kodzie mnemotechnicznym; jest to język z grupy języków niskiego poziomu programowania (zorientowanych sprzętowo)
A. assembly (program) language, assembler Language
N. Assembl(-er), ersprache (f)
 
język typu kompilator - język programowania na ogół zorientowany problemowo, a maszynowo niezależny, czyli wymagający kompilatora (programu kompilującego) do przetwarzania na program w kodzie maszyny, synonim języków programowania wyższego rzędu (wyższego poziomu)
A. compiler language
N. Compiler-Sprache (f)
 
język ukierunkowany maszynowo - język zorientowany maszynowo
 
język wewnętrzny - język komputera
 
język zorientowany maszynowo - język programowania, którego instrukcje są podobnej lub takiej samej struktury, jak rozkazy danego komputera, a liczba instrukcji odpowiada liczbie rozkazów: do j.z.m. należą języki typu asembler
A. computer oriented language
N. maschinenorientierte Sprache (f), MOPS, maschinennahe Programmiersprache (f), rechnerorientierte Sprache (f)
 
język zorientowany problemowo - język programowania przystosowany do wygodnego formułowania określonej klasy problemów do rozwiązania na komputerze bliżej nie określonym (język niezależny od komputera), np. ALGOL, COBOL, FORTRAN itp.
A. problem oriented language
N. problemorientierte Sprache (f), genutzerorientierte Sprache (f), PPS - Problemorientierte Programmier Sprache
 
język zorientowany proceduralnie - język zorientowany problemowo
 
język źródłowy - język programowania użyty przez programistę do sformułowania lub zakodowania programu, który przed użyciem go w komputerze musi być tłumaczony jednym z programów translacyjnych
A. source language
N. Quellsprache (f), Ursprungsprache (f)
 
JS EMC - Jednolity System Elektronicznych Maszyn Cyfrowych wytwarzanych w krajach RWPG (komputery serii RIAD)
 
junior - Elwro 800 Junior
 
kanał - logiczne połączenie jednostki centralnej z urządzeniami we/wy do optymalizowania przepływu danych; może być wyposażony w procesor
A. channel
N. Kanal (n)
 
karta (płyta) obwodu drukowanego - płyta z materiału izolacyjnego, na której wykonano z cienkiej, warstwy metalu obwód elektryczny i zamontowano układ funkcjonalny w postaci - modułu, karty takie zaopatrzone w elementy styków wsuwane są (bezpośrednio lub w pakietach czy kasetach) np. do szyn konsoli i (lub) gniazd wtykowych
A. printed circuit board (card)
N. Karte mit gedrukter Schaltung (f), gedruckte Leiterplatte (f), Kartenbaugruppe (f), Platine (f)
 
karta wtykowa - karta (płyta) obwodu drukowanego z układem funkcjonalnym w postaci wsuwki o znormalizowanych gabarytach (np. Eurocard 160x112x84)
A. plug-in (circuit) card
N. steskbare Schaltungskarte (f), Einsteckkarte (f), Einschub (f), Karte (f), Platine (f)
 
kaseta - wsuwka, oprawka (element zbiorczy) stosowana w systemach kasetowych pamięci i w budowie modułowej układów
A. cassette, stacker, casket
N. Kasette (f)
 
kaseta taśmy magnetycznej - tani system pamięci zewnętrznych o dostępie sekwencyjnym (stosunkowo wolnym)
A. cartridge, magnetic - tape casette (casket) store
N. Magnetbandkassette (f), Magnetbandkassettenspeincher (m)
 
kasownik pamięci - przyrząd służący do kasowania pamięci reprogramowalnych, należy do - sprzętu pomocniczo-projektowego
A. eraser head
N. PROM-Loeschgerat
 
klawiatura - składa się z klawiszy funkcyjnych i klawiszy danych (literowych i cyfrowych)
A. keybord
N. Tastatur (f)
 
kod - system umownych znaków (sygnałów) umożliwiający przedstawienie określonych informacji w sposób jednoznaczny i odpowiedni do danego celu; w komputerze każda informacja (instrukcja) musi być kolejno kodowana (język programowania - asemblery - kompilatory - interpretery) aż do możliwości jego przyswojenia, tj. rozpoznawania tylko dwóch Stanów (0 - 1; L -przepływ prądu lub jego brak)
A. code
N. Kode (m)
 
kod BCD - BINARY CODED DECIMAL - kod dwuwartościowy dla cyfr dziesiętnych
 
kod dziesiętno-binarny - kod dwuwartościowy dla cyfr dziesiętnych
 
kod binarno-dziesiętny - kod dwuwartościowy dla cyfr dziesiętnych
 
kod dwuwartościowy dla cyfr (liczb) dziesiętnych -kod, w którym stosuje się sygnały w postaci dwuwartościowej (binarnej, bo praktycznie tylko takie mogą być w
układach cyfrowych stosowane),-w której to zakodowane są poszczególne cyfry (pozycje) a nie całe liczby zapisu dziesiętnego. Na każdą cyfrę (pozycję) przeznacza się grupę czterobitową (tetradę) o wartości (wadze) poszczególnych pozycji stanowiących kolejne wartości potęgi o podstawie 2, a więc np 8-4-2-1 (stąd niesłuszne częste utożsamianie kodu BCD z kodem "8 4 2 1", a jest to tylko jedna z wersji kodów BCD)
A. binary coded decimal code, binary-decimal code, decimal binary code, BCD-code
N. Binaercode fuer Dezimalziffern, Binaer-Dezimal-Code (m), Dezimal-Binaer-Code (m), BCD - Code (m)
 
kod dziesiętny - zapis dziesiętny
 
kod EDCDI, KOI-8 - rozszerzony 8-bitowy - kod BCD, do kodowania znaków alfanumerycznych, stosowany w sprzęcie IBM, podobny do kodu ASCII
A. EBCDI - code, extended binary coded decimal interchangecode
N. EBCDI - Code, EBCDIC
 
kod heksadecymalny - kod dwuwartościowy (binarny wykorzystujący - zapis szesnastkowy (o podstawie 16) w celu skrócenia długości zapisu słów binarnych przy wykorzystaniu 16 cyfr, tj. 0...9, A10, B11, C12, D13, E14, F15 umieszczonych na pozycjach, którym przyporządkowano kolejne potęgi liczby 16.
A. hexadecimal (sedecimal) code, hex code
N. hexadezimal (sedezimal) Kode (m)
 
kod mnemotechniczny - kod uwzględniający zasady mnemotechniki, tłumaczenie k.m. na kod komputera dokonywane jest w translatorach
A. mnemonic code
N. mnemotechnischer Kode (m)
 
kod operacji - część kodu rozkazowego - część operacyjna) określająca rodzaj przewidzianej do wykonania operacji
A. operation code, opcode
N. Operationskode (m), Befehlokode (m), Operations - (Befehls)
 
kod wewnętrzny - kod wewnętrzny (maszynowy) komputera
 
kod wynikowy - kod docelowy, czyli ostateczna forma przedstawiania rozkazów komputera, w jakiej je może akceptować dany mikrokomputer (komputer), a przynajmniej jego program ładowania, tzn. mogą one być zakodowane w postaci ciągów 0/1 (zero-jedynkowych)
A. object code
N. Objektkode (m)
 
kody ISO - odpowiadają standardowi ISO, jak np. KOI-7 stosowany w komputerach JS i IBM (7 - bitów informacyjnych 8 - ścieżka ma znak parzystości (lub kod ISO) R 111 z września 1969 r. i 150/R840 z października 1968 r. stosowane głównie w układach sterowania cyfrowego np. OSN
A. ISO - code
N. ISO - Code (m)
 
komentarz - objaśnienia (słowa, znaki) zawarte w programie (opracowanym w języku typu asembler) służą wyłącznie do jego objaśnienia a nie stanowią rozkazów, instrukcji, czy makrorozkazów do mikrokomputera (komputera) i są przez niego ignorowane
A. comment
N. kommentar (m)
 
kompilator - 1. translator programu opracowanego w języku problemowo zorientowanym tworzący program w kodzie komputera (jednoetapowo) lub w języku asembler, a następnie przeprowadza się translację na program w kodzie komputera (wieloetapowo); 2. układ do kompilacji (na ogół z wykorzystaniem mikroprocesora)
A. 1. compiler, compiling program 2. compiler
N. 1. Kompilierer (m), Compilierer (m) 2. Compiler (m), (Uebersetzer (m)
 
kompleksowo skomputeryzowane wytwarzanie, CIM - elastyczne kompleksy wytwórcze
 
komputer - zestaw urządzeń (lub urządzenie) o programowalnej pamięci do przetwarzania danych, które po wprowadzeniu do pamięci programu oraz danych przetwarza je wg programu w sposób automatyczny bez potrzeby ingerencji człowieka. (Charakter tego opracowania nie pozwala jednak nawet na ogólną charakterystykę - uwzględniającą budowę, przeznaczenie, Sposób działania itd. - wszystkich odmian tego sprzętu). Przyjęty podział główny, to:
a) z uwagi na sposób działania:
komputer analogowy
A. analog computer
N. Analogrechner (m)
komputer cyfrowy
A. Digital computer
N. Digitalrechner (m), Digitalanlage (f)
b) z uwagi na podstawowe dziedziny zastosowań:
komputer do przetwarzania danych, k. do EPD
A. data processing computer (machine)
N. Datenverarbeitungsanlage (f), DYA, EDYA, Daten verarbeitungsmaschine (f)
komputer do obliczeń naukowo-technicznych
A. scientific and engineering information processing computer
N. wissenschaftlicher Rechner (m)
komputer do sterowania procesów, k. sterujący (kontrolno-sterujący)
A. process control computer
N. Prozess(leit) rechner (m)
 
A. computer
N. Rechner (m), Rechenanlage (f), Computer (m)
 
komputer biurowy, osobisty - w pełni samodzielny mikrokomputer zbudowany najczęściej w postaci jednego bloku (jednostki) dzięki zastosowaniu obwodów scalonych o wysokim stopniu integracji. W niektórych zastosowaniach ustępuje komputerom tradycyjnym (pojemnością pamięci wewnętrznej, szybkością operacji), w innych je przewyższa bezpośredniość dostępu i oprogramowania pod użytkownika - stąd przymiotnik "osobisty", prostota wykonania - stąd niska cena). Główne przeznaczenie, to zastosowanie do prac inżynierskich (wyższy stopień kalkulatorów biurowych), w systemach testujących i sterujących, do emulacji różnych procesów i systemów, może być również wykorzystywany jako terminal w dużych systemach komputerowych. Składa się, poza systemem wewnętrznym, na ogół z urządzeń we/wy, plotera i ekranu monitorowego
A. office desktop computer, personal computer, PC
N. Tischrechner (m)
 
komputer wspomagający, komputer gościnny - komputer wspomagający (cross support) opracowanie i testowanie programów do innych komputerów
A. host computer
N. Gast-computer (m)
 
komputerowe wspomaganie projektowania (konstruowania) - automatyzacja prac projektowych, komputeryzacja projektowania; projektowanie wspomagane komputerowo można podzielić na dwa poziomy wynikające z rodzaju sprzętu komputerowego, jakiego wymaga rozwiązanie zadania projektowego: 1. typowe obliczenia inżynierskie do zadań dających się ująć w stosunkowo proste algorytmy i nie wymagających zbyt obszernych pamięci operacyjnych, wykonywane na tzw. komputerach biurowych lub osobistych (mini- lub mikrokomputery); 2. zadania wymagające dużych pamięci i/lub specjalnego oprogramowania (software, firmware), jak również wymagające rozległej wiedzy, metod i technik komputerowych, np. modelowanie, symulacja i optymalizacja w projektowaniu układów scalonych bardzo wielkiej skali integracji lub konstruowaniu części o złożonych kształtach, gdzie tzw. ręczne projektowanie jest zbyt czasochłonne, a przede wszystkim za mało dokładne. Zadanie takie rozwiązuje się za pomocą dużych, o rozbudowanej peryferii komputerów.
A. Computer Aided Design, CAD, Computer Aided Engineering, CAE
N. rechnerunterstuetzter Entwurf (m), - Konstruktion (f)
 
komputerowe wspomaganie produkcji - sterowanie produkcji za pomocą komputera, obejmuje zarówno techniczne przygotowanie produkcji (planowanie: technologiczne, produkcyjne, zaopatrzenia materiałowego, narzędziowego itd.), jak i sterowanie procesem przebiegu produkcji (rozdzielnictwo robót, transport wewnętrzny, nadzór stanu technicznego maszyn i urządzeń, kontrola jakości, informacja i rejestracja przebiegu produkcji), a docelowo przejście na całkowicie zautomatyzowane - elastyczne kompleksy wytwórcze, tzw. fabryki bezzałogowe.
A. Computer Aided Manufacturing, CAM
N. rechnerunterstuetzte Fertigung (f)
 
komputerowe wspomaganie projektowania i produkcji - połączenie projektowania i sterowania produkcji (CAD i CAM) w jeden kompleksowy system komputerowy.
A. CAD/CAM, CADAM
N. CAD/CAM, CADAM
 
konfiguracja - zestaw (układ) sprzętu komputerowego (hardware) do określonych zadań, ale również jego wydajność i możliwości funkcjonalne, możliwości rozbudowy itd. W odniesieniu do mikrokomputerów konfiguracja wynika częściowo z ich architektury
A. configuration
N. Konfiguration (f)
 
końcówka - urządzenie końcowe
 
konsola - 1. wydzielony pulpit operatora zwany też pulpitem sterowania, na ogół z monitorem operatora; 2. wspornik zespołów i elementów.
A. console
N. Konsole (f), Bedienungskonsole (f)
 
kopia zawartości pamięci - 1. kopia lub wyciąg zawartości pamięci; 2. proces wykonywania kopii lub wyciągu pamięci
A. dump, dumping
N. Dump
 
korezydentne - programy korezydentne
 
kontroler - sterownik, programator, patrz też: - programowalne układy sterowania oraz - podział funkcjonalny mikroprocesorów
 
koordynatograf - urządzenie rysujące
 
koprocesor arytmetyczny - NDP
 
kostka - 1. popularna nazwa jednego ("jednostki") układu scalonego, w ścisłym znaczeniu o kostkach mówi się tylko w pewnej fazie produkcji półprzewodnikowych układów scalonych, przy cięciu większych płytek (ang. wafer) na poszczególne kostki; 2. kompletny mikro-układ zamknięty w obudowie
A. chip
N. Chip (m)
 
kość - kostka
 
krosasembler, asembler skrośny - program, którym dokonuje się asemblowania programów z przeznaczeniem do innych mikrokomputerów (komputerów) niż ten, na którym je asemblowano
A. cross - assembler
N. Cross - Assembler (m)
 
kroskompilator, kompilator skrośny - przeznaczenie jak - krosasemblera, lecz do języków programowania problemowo zorientowanych
A. cross - compiler
N. Cross - Compiler (m)
 
kumulacja - kumulowanie danych
 
kumulowanie danych - red u kowanie pojedynczych informacji do treści istotnej w dalszym przetwarzaniu lub wykorzystaniu, stosowane do zaoszczędzenia miejsca w pamięci lub bardziej skoncentrowanego informowania osób
A. data reduction
N. Datenverdichtung (f), Verdichtung (f), Datenreduktion (f)
 

 

LCD - Liquid Cristal Display - wskaźnik ciekłokrystaliczny
 
LED - Light Emitting Diode - dioda elektroluminescencyjna
 
liczba binarna stałoprzecinkowa - liczba binarna przedstawiona w postaci bitów znaków i bitów cyfr, przy przetwarzaniu w systemie l.b.s. interpretacja miejsca przecinka należy wyłącznie do programisty, komputer w tym wypadku nie wyróżnia części całkowitej i ułamkowej.
A. fixed point binary number
N. binare Festkommazahl (f), Festpunktzahl (f)
 
liczba binarna zmiennoprzecinkowa - liczba binarna, która przedstawiona jest w zapisie "logarytmicznym" typu 2W m w postaci wykładnika W zwanego cechą i mantysą m. Przy przetwarzaniu l.b.z. miejsce przecinka komputer uwzględnia automatycznie
A. floating point binary number
N. binaere Gleitkommazahl (f)
 
licznik programu - rejestr rozkazów - licznik służący do tworzenia i przechowywania adresu komórki pamięci, w którym znajduje się kolejny rozkaz przeznaczony do realizacji
A. program counter PC, instruction counter, command counter
N. Befehlszaehler (m), Programm(schritt) zaehler (m)
 
LIFO - (memory) - Last in First Out - (memory)
- pamięć kolumnowa pracująca na zasadzie logicznej
- stosu
 
lista - 1. lista adresów (lista indeksowa) danych w pamięci, znajduje się w pamięci operacyjnej (A. directory, supscript list, N. Adressbuch (n), Indexlista (f); 2. tablica adresów (lista adresów) języka programowania (A. adresstable, N. Adressentafel (f); 3. lista zbiorów danych (A. data file directory, N. Datenverzeichnis (n), Dateiverzeichnis (n)
A. directory
N. Verzeichnis (n)
 
LISP - LISt Processing language - język programowania hSP
 
lista rozkazów - spis repertuaru rozkazów wraz z ich opisem
A. instruction list, order list, command list
N. Befehlsliste (f)
 
logiczne układy podstawowe - układ elementarny
 
lmp - line per minuts - wierszy (linii) na minutę
 
lps - line per seconds - wierszy (linii) na sekundę
 
LPS - Low Power Schottky - tranzystor (dioda) Schottky'ego małej mocy
 
LSD - Least Significant Bit - bit najmniej znaczący
 
LSI - Large Scale lntegration - integracja wielkiej skali
 
LSM - Low - Speed - Moden - układ towarzyszący
 

 

ładowanie - wprowadzanie programu lub danych do pamięci komputera
A. loading
N. Laden (n)
 
ładowacz pamięci trwałej - urządzenie do wprowadzania programu do pamięci stałej programowalnej (PROM), ł.p.t. należy do sprzętu pomocniczego-projektowego - urządzenie do programowania
A. programer, memory loading device
N. Programmer (m), Speicherladungsgeraet (n)
 
magistrala - zespół elementów lub układów logicznych i linii przesyłowych, do których przyłącza się kilka nadajników i/lub odbiorników celem umożliwienia wzajemnego przesyłania (komunikacji) informacji cyfrowych
A. bus, highway
N. Bus(m)
 
magistrala adresowa - magistrala mikrokomputera (komputera), po której przesyłane są adresy
A. address bus
N. Adressbus (m)
 
magistrala danych - magistrala mikrokomputera (komputera), po której przesyłane są dane
A. data bus
N. Datenbus(m)
 
makro - zamknięty odcinek programu lub sekwencja rozkazów (często mylone z makrorozkazem) w języku typu asembler, której się nie pisze lecz przywołuje (wywołuje makro), definicje m. i wywołania zawarte są w programie źródłowym, natomiast w trakcie asemblowania asembler makro zastępuje je odpowiednimi sekwencjami rozkazów
A. macro
N. Makro (m)
 
makroasembler - asembler makro, patrz też - makro manipulator - 1. urządzenie do ręcznego manipulowania, 2. program do kontroli i sterowania urządzeniami peryferyjnymi, 3. urządzenie do pomiarów i testowania układów scalonych - tester, 4. manipulator drążkowy, sterownik do sterowania ruchem figur w grach lub wskaźnika piszącego (rysującego) na monitorze ekranowym, 5. sterownik kursora na ekranie monitora
A. 1. i 2. handler
3. prober, 4. joystick, 5. mouse
N. 1. Handler (m), Manipuliervorrichtung (f)
2. Hantierer (m), Steuerungsprogram (n)
3. Prober (m), 4. Steuerknoeppel (m)
5. Maus (f)
 
maska - 1. układ bitów lub znaków, który steru je eliminowaniem jednej części a zachowaniem (w pamięci lub w programie) innej części znaków maskowanego układu znaków, może służyć do eliminowania lub akceptowania określonych funkcji, np. - maska przerwań, 2. płytka z odpowiednią topografią do maskowania, stosowana w produkcji i do reprogramowania układów scalonych
A. mask
N. Maske (f)
 
maska przerwań - wewnętrzne słowo sterujące, które uzależnione jest programowo i definiuje dla każdego przedziału czasowego, jakie z przerwań mają być akceptowane, a jakie ignorowane.
A. interrupt mask
N. Interrupt - Maske (f)
 
MCGA - Multi Colour Graphics Array - układ grafi ki wielokolorowej (sterowanie grafiki monitora PS/2)
 
MCNC - Micro Computer Numerical Control - mikrokomputerowe sterowanie numeryczne
 
MDS - Microprocessor Development System - systemy uruchomieniowo rozwojowe.
 
Meritum - polski mikrokomputer, który po raz pierwszy zaprezentowano publicznie jesienią 1983 r., a w następnym roku wyprodukowano ponad tysiąc sztuk Meritum I w Zakładach Urządzeń Komputerowych "Mera-Elzab" w Zabrzu. Powstały dwie wersje Meritum 1, a wkrótce - Meritum II, Meritum I wyposażone w 64kB pamięci RAM oraz polskie znaki na klawiaturze było najtańszym dostępnym mikrokomputerem na naszym rynku, umożliwiającym pewne zastosowania profesjonalne.
 
metajęzyk - język pośredni służący do opisu innego języka i umożliwiający jego użycie, znajduje zastosowanie w kompilatorach i asemblerach, których makrodefinicje pozwalają na rozpisywanie makrorozkazów w ciągi rozkazów komputera
A. meta language
N. Metasprache (f)
 
metoda adresowania - charakteryzuje sposób przedstawienia adresów lub metodę szukania argumentów, w zasadzie istnieją trzy klasy metod adresowania: bezpośrednia, pośrednia i względna - adresowanie
A. addressing mode
N. Adreseierungsart (f)
 
metody programowania - techniki programowania, czyli podział programowania w zależności od użytych środków technicznych w odniesieniu do programowania obróbki części na OSN dla przykładu wyróżnić można następujące metody: ręczne, wspomagane maszynowo (zwane też półmaszynowym); maszynowe (zwane też automatycznym); podział technik programowania mikrokomputerów patrz pod - mikroprogramowanie
komputerów pod - mik reprogramowalne
A. programming technique, programming method
N. Programmierungsverfahren (n)
 
MIDI - Musical Instruments Digital Interface - złącze do elektronicznych instrumentów muzycznych
 
mikroarchitektura - architektura mikrokomputera
A. microcomputer architecture
N. Mikrocomputerarchitektur (f)
 
mikro - asembler - asembler mikroprogramowalny mikrokomputerów
A. micro code assembler - micro language assembler
N. Mikroassembler (m), Assembler fuer Mikroprozessorsysteme
 
mikroelektronika - dział elektroniki zajmujący się mikroelektronicznymi (ekstremalnie, zminiaturyzowanymi) układami elektronicznymi, realizowanymi w formie scalonej
A. microelectronics
N. Mikroelektronik (f)
 
mikrokomputer - układ scalony, lub zestaw, który pod względem funkcjonalnym odpowiada komputerowi, zawiera on jednostkę centralną w postaci mikroprocesora, pamięć programu i danych, system we/wy oraz (coraz powszechniej) urządzenia peryferyjne w postaci drukarek, monitorów itd. - podział mikrokomputerów
A. microcomputer, MC, mC
N. Mikrocomputer (m)
 
mikrokomputer jednostkowy (monolityczny) - mikrokomputer wykonany na jednej płytce półprzewodnikowej zawierającej: mikroprocesor, pamięci RAM i ROM, generator zegarowy, układ kontroli przerwań, układy we/wy
A. single-chip microcomputer, single-board microcomputer-all-in-one chips
N. Einplatinen - Komputer (m)
 
mikrokomputer wspomagający - komputer wspomagający
 
mikrokomputerowe sterowanie numeryczne - sterowanie numeryczne z zastosowaniem mikrokomputerów
A. MCNC, microcomputer numerical control
N. MCNC, Microcomputersteuerung (f)
 
mikromoduł - modułowy układ przełączający o dużej gęstości pakowania (do 20 elementów podstawowych na 1 cm3) dzięki zastosowaniu półprzewodnikowych elementów podstawowych (mikromoduły wypierane są coraz bardziej przez układy scalone)
A. micromodule
N. Mikromodul (m)
 
mikroprocesor - 1. układ scalony, który pod względem funkcjonalnym porównywalny jest z jednostką centralną komputera, zawiera jednostkę sterującą (CU) i arytmometryczno-logiczną (ALU); 2. popularne określenie każdego sprzętu kontrolnego, sterującego lub do przetwarzania danych - opartego na mikroprocesorach
- podział funkcjonalny m.; jednoznacznych definicji i kryteriów podziału m. dotychczas nie opracowano.
A. microprocessor, mP, MPU
N. Mikroprozessor (m)
 
mikroprogram - składa się wyłącznie z mikrorozkazów, definiując w jaki sposób ma być wykonany rozkaz komputera
A. microprogram
N. Mikroprogram (n)
 
mikrooprogramowanie - programowanie sprzętowe
 
mikroprogramowanie - 1. przygotowanie albo 2. użycie mikroprogramów, przy tym ad.t: może to być a) "ręczne" programowanie opierające się na instrukcji z użyciem repertuaru mikroprogramów (niezwykle uciążliwe i na ogół stosuje się cross assemblery lub cross compilatory) lub b) wspomagane sprzętem pomocniczym, ad. 2.: dotyczy użycia oprogramowanych pamięci ROM w mikrokomputerze lub rozkładu rozkazów komputera na mikrorozkazy
A. microprogramming
N. Mikroprogrammierung (f)
 
mikroprogramowalny - przymiotnik sprzętu (np. mikrokomputera, pamięci), który ma możliwość mikroprogramowania
A. microprogrammable
N. Mikroprogrammierbar
 
mikrorozkaz - 1. operacja logiczna (mikrooperacja), na której rozkładany jest rozkaz komputera w trakcie jego realizacji. 2. rozkaz mikrokomputera, który ten może realizować bezpośrednio, ponieważ jest to element jego repertuaru rozkazowego ciąg m. stanowi mikroprogram.
A. microinstruction, microcommand
N. Mikrobefehl (m)
 
minidysk - dysk elastyczny
 
minikomputer - komputer zbudowany z układów scalonych, przeważnie o 16-bitowym formacie i rzadko większej pojemności słów od 16 K, typowy do prac obliczeniowych, sterowania procesami i przetwarzania danych problemów mało i średnio złożonych, jako jednostka centralna jest bardziej sprawny od systemów mikrokomputerowych; m. są wypierane coraz bardziej przez mikrokomputery, które je naśladują, a czasami przewyższają
A. minicomputer
N. Minicomputer (m), Minirechner (m)
 
miniprocesor - 1. mikroprocesor naśladujący rozwiązania (architektura, lista instrukcji) minikomputerów SSI i MSI, 2. modularna jednostka centralna komputera charakteryzująca się krótkimi słowami rozkazu i szybkimi operacjami podstawowymi.
A. miniprocessor
N. Miniprocessor (m)
 
MIPS - Milion Instructions Per Second - milion operacji na sekundę - umowna jednostka prędkości przetwarzania
 
mnemo (tech)nika - 1. metody i środki służące do wspierania pamięci człowieka na zasadzie skojarzeń, 2. o nazwie lub skrócie instrukcji (rozkazu) z której jej (jego) funkcji można łatwo się domyśleć - mówi się, że jest "wykonana" w m.
A. mnemonic
N. Mnemo (tech)nik (f)
 
modem - urządzenie (galwaniczne - połączone trwale lub akustyczne - przykładane do słuchawki telefonicznej) do modulacji (modulator i demodulator) danych cyfrowych (sygnałów dyskretnych) w trakcie teletransmisji łączami telefonicznymi
A. modem
N. Modem (m)
 
moduł - zunifikowany podzespół złożony ze standardowych elementów podstawowych
A. module
N. Modul (m), Boustein (m)
 
moduł mikroprocesorowy - N-bitowy (na ogół 4-bitowy) układ scalony w postaci modułu stanowiący element mikroprogramowalny mikroprocesora, który może być rozbudowywany kaskadowo w układy nxN-bitowe
A. microprocessor element, bit slicemicroprocessor, MPe
N. Mikroprozessorelement (n), Bit - Slice
 
monitor - 1. urządzenie, które zawiera urządzenia we/wy i na ogół ekran (- monitor ekranowy), pozwala . (łącznie z 2) na obserwowanie, kontrolę, sterowanie i weryfikowanie przebiegów przetwarzania; 2.- program - monitor; 3. system operacyjny
A. monitor, supervisor
N. Monitor (m)
 
monitor ekranowy - urządzenie peryferyjne do wprowadzania i wyprowadzania danych za pomocą ekranu i klawiatury, m.e. alfanumeryczne zwane są też alfaskopami, a graficzne - grafoskopami
A. VDU - Visual Display Unit, display (- unit, video) CRT-Display (-Terminal), alphanumeric display
N. Datensichtgerat (m), Sicht(anzeige)gerat (m), Schirmbildgerat (m), Anzeige (f), Bildschirm (m)
 
monitor uruchamiania - program, który jednoczy w sobie cechy programu monitora (sterującego) i programu usuwania błędów w trakcie - uruchamiania
A. debug monitor
N. Debug - Monitor (m)
 
MP/C - Multi Point (Control) - sterowanie ciągłe
 
MPU - Micro Processing (Processor) Unit - mikroprocesor
 
MSB - Most Significant Bit - bit najbardziej znaczący
 
multirozkaz - rozkaz wielosłowny
 
multisłowo - zbiór symboli o długości odpowiadającej wielokrotności długości słowa czy formatu danych
A. multilength word
N. mehrstelliges Wort (n)
 
mC - mikrokomputer
mP - mikroprocesor
mPe - moduł mikroprocesorowy
 

 

nadmiar arytmetyczny - liczby przetwarzane nie mieszczą się w rejestrach, wskaźnikach itp.
A. arythmetic overflow
N. arithmetischer (Ueberlauf (m)
 
nadmiar - redundacja
 
nadzorowanie - śledzenie wykonywania programów mikrokomputerowych pod kontrolą programów wyszukiwania błędów lub symulujących, które wymuszają takie działanie, że po każdym wykonanym rozkazie następuje wydruk (wyświetlenie) zawartości pamięci
A. trace
N. Verfolgung (f), Ablaufyerfolgung (f)
 
NC - Numerical Control - sterowanie numeryczne (SN)
 
No Connection - brak połączenia
 
NDP - Numeric Data Processor - procesor do przetwarzania danych numerycznych
 
NOP - No Operation - rozkaz pusty
 
nośnik danych - materiał, w którym lub na którym określona zmienna wielkość fizyczna może reprezentować dane
A. data carrier, data medium, recording medium
N. Datentriger (m), Aufzeichnungstrager (m), Speichermedium (n)
notacja dziesiętna - zapis dziesiętny
 

 

obliczanie adresu - działania arytmetyczne na adresach lub częściach adresów celem uzyskania - adresu aktualnego
A. address arithmetic
N. Adressrechnung (f)
 
obróbka danych - przetwarzanie danych
 
obszar pamięci danych - obszar pamięci przewidziany lub zarezerwowany dla danych
A. data area
N. Datenbereich (m)
 
obszar pracy (roboczy) - obszar pamięci systemu mikrokomputerowego, z którym mikroprocesor przeważnie współdziała
A. working space
N. Arbeitsbereich (m)
 
obszar wprowadzania pierwotnego - obszar pamięci stale zajęty przez (lub zarezerwowany na) program wprowadzania pierwotnego
A. bootstrap are
N.
 
obwód logiczny - obwód zbudowany z elementów podstawowych, którego działanie można opisać za pomocą operacji logicznych pod względem funkcjonalnym. 0.1. może być identyfikowany z - układem logicznym
A. logic (al) circuit
N. logische Schaltung (f), logische Verknuepfung (f), Logikschaltung (f)
 
obwód przełączający - logiczna jednostka przełączająca złożona z elementów podstawowych. Pod względem funkcjonalnym o.p. może być identyczny z elementami lub układami przełączającymi
A. switching circuit
N. Schaltkreis (m), Schaltungsyerknuepfung (f)
 
obwód drukowany, p.c. - printed circuit - karta obwodu drukowanego
 
obwód scalony - układ scalony
 
ochrona pamięci - cecha mikrokomputera (komputera) zapobiegająca przypadkowym zapisom lub odczytom w określonych obszarach pamięci operacyjnej
A. memory protection
N. Speicherschutz (m)
 
operacja - umownie wyróżniona czynność, np. czynność komputera określona za pomocą pojedynczego rozkazu
A. operation
N. Operation (f)
 
operand - argument
 
operator - 1. obsługujący sprzęt komputerowy, obrabiarkę sterowaną numerycznie, itp.; 2. część (symbol) zależności matematycznej, która określa jak daną operację mat. wykonać
A. operator
N. Operator (m), Bediener (m)
 
opis pola - dane o ukształtowaniu (formatu, długości, organizacji, zawartości) określonego pola
A. field discription
N. Feldbeschreibung (f)
 
oprogramowanie - software, pojęciem tym określa się wszystkie rodzaje programów i dokumentacji przynależnej, dostarczanej przez producenta sprzętu
A. software, immaterial ware
N. Software (f), immaterial Ware (f), Weichware (f)
 
oprogramowanie mikroprogramowe - oprogramowanie sprzętowe
 
oprogramowanie sprzętowe - oprogramowanie standardowe stanowiące stały składnik sprzętu, np. programy zawarte w pamięciach typu ROM (w tym również postaci mikroprogramów).
A. firmware
N. Firmware (f), Festware (f), Standardsoftware (f)
 
opróżnione - stan pamięci (rejestru) po przetworzeniu danych (zrealizowaniu programu)
A. empty
N. leer, abgearbeitet
 
OS/2 - Operating System/2 - system operacyjny PS/2
 
OSN - obrabiarka sterowana numerycznie
A. numerical control machine, NC machine
N. numerisch geteuerty Maschine (f), NC Maschine (f)
 
overlay - 1. metoda podziału programu na segmenty w celu lepszego wykorzystania pamięci (wczytuje się je metodą nakładania, tzn. kiedy jeden segment stopniowo. opróżnia pamięć, na to miejsce wczytuje się następny; 2. nakładane segmenty programu, 3. nakładkowe przetwarzanie instrukcji
A. overlay
1. operating system,
2. program part in the memory,
3. pipelinning oyerlap
N. Ueberlagerung (f), Uberlappung (f), Overlay
1. Betriebssystem overlay
2. Ueberlagerungssegment,
3. Ueberlappung
 
oznacznik zgodności - bit lub inny znak wskazujący na spełnienie warunku
A. tag
N. Kennzeichen (n), Markierung (f)
 

 

PA - PLA
 
pakiet - 1. zestaw kart obwodów drukowanych określonego standardu (np. European standard size p.c. board) stosowany w budowie modułowej układów; 2. pakiet programów przeznaczonych do określonego komputera lub do rozwiązania określonego problemu
A. 1. flat (-pack) subassembly 2. software package
N. 1. Flachbaugruppe (f)
2. Programmpacket (n)
 
pakowanie danych - zapisywanie danych w pamięci komputera w sposób zwarty (patrz też: upakowany, format upakowany, gęstość upakowania, kumulacja danych)
A. packing
N. Packen (n)
 
PAL - Programmable Array Logic - programowalne układy logiczne
 
pamięć - układy i środki do przechowywania informacji w określonym czasie i udostępniające je, bez zmiany ich treści, na każde odpowiednio określone żądanie
A. store, storage, memory
N. Speicher (m)
 
pamięć danych - pamięć, w której przechowuje się wyłącznie dane w mikrokomputerze realizowane przez pamięć RAM
A. data storage
N. Datenspeicher (m)
 
pamięć domenowa, pęcherzykowa - pamięć półprzewodnikowa (typu RAM lecz o stopniu trwałości typu ROM), działająca na zasadzie efektu pęcherzyków magnetycznych, o architekturze blokowej (np. 2048 stron po 512 bitów) z sumaryczną pojemnością np. 1 Mbit
A. Bubble (domains) Memory, BM
N. Magnetblasenspeicher (m), Blasenspeicher (m)
 
pamięć dyskowa - zewnętrzna pamięć na - dysku
A. magnetic disc memory, magnetic disc store
N. Magnetplattenspeicher (m)
 
pamięć ferrytowa - pamięć rdzeniowa
 
pamięć kolumnowa - LIFO
 
pamięć laserowa - urządzenie, w którym zapis i odczyt odbywa się za pomocą promieni laserowych (duża szybkość - 300 tys. znaków na sekundę, trwałość i gęstość zapisu - pojemność około 500 MB (p.l. jest stosowana w mikrokomputerach w postaci - CD
 
pamięć magnetyczna rdzeniowa - pamięć rdzeniowa
 
pamięć masowa - bliżej nie sprecyzowane określenie pamięci o dużych możliwościach, nazwy tej używa się często do określenia pamięci zewnętrznych
A. mass storage, bulk storage
N. Massenspeicher (n)
 
pamięć nietrwała - pamięć, w której przechowywane informacje zanikają po wyłączeniu zasilania
A. volatile story (memory)
N. fliichtiger Speicher (m)
 
pamięć "notatnikowa" - pamięć małej pojemności lub tylko obszar pamięci lub rejestrów jako baza do przechowywania wyników pośrednich
A. scratch pad memory
N. Notitzblock-Speicher (m)
 
pamięć operacyjna - pamięć typu zapis/odczyt o dostępie swobodnym (bezpośrednim) do programów, wyników pośrednich, ewentualnie danych, z którą współpracuje głównie jednostka centralna
A. main storage, operating storage, working storage, main memory, central storage, general storage, primary storage
N. Hauptspeicher (m), Arbeitsspeicher (m), Primarspeicher (m) Zentralspeicher (m)
 
pamięć pęcherzykowata - pamięć domenowa
 
pamięć półprzewodnikowa - pamięć w postaci półprzewodnikowych układów scalonych, o dużych i ciągle rosnących pojemnościach w jednym układzie (1983 r. -64 k; 1986 r. - 256 k; w opracowaniu pamięci RAM wykonywana metodą litografii laserowej - 16 MB)
A. semiconductor storage, semiconductor memory
N. Halbleiterspeicher (m), mikroelektronischer Speicher (m)
 
pamięć programu - pamięć (lub obszar pamięci), w której przechowuje się wyłącznie programy
A. program storage
N. Programmspeicher (m)
 
pamięć robocza - pamięć operacyjna lub zarezerwowana przez program część pamięci
A. working store, working memory
N. Arbeitsspeicher (m)
 
stosunkowo szybkim dostępie, zbudowana z rdzeni ferrytowych
A. core memory, magnetic core storage, ferrite storage
N. Kernspeicher (m), Magnetkernspeicher (m) Ferritspeicher (m)
 
pamięć trwała - urządzenie do przechowywania informacji niezanikających przy wyłączeniu zasilania
A. non-volatile store (memory)
N. nichtfluechtiger Speicher (m)
 
pamięć ulotna - urządzenie do przechowywania informacji zanikających po wyłączeniu zasilania
A. volatile store
N. fluechtiger Speicher (m)
 
pamięć wirtualna - pamięć nominalna, obszar pamięci wyznaczany programem, wykorzystywany jak pamięć operacyjna działająca na zasadzie tzw. stronicowania
A. virtual story
N. Wirtueller Speicher (m)
 
pamięć zewnętrzna - każda pamięć, która nie jest pamięcią operacyjną
A. peripheral storage (device), external storage
N. peripherer Speicher (m), externer Speicher (m), aeueisserer Speicher (m)
 
PC - 1. Programmable Controller - programowalny sterownik (układ sterowania) - PLCs; 2. Programmcounter - licznik programu; 3. Personal computer - podział mikrokomputerów
 
Pd - Printed Circuit Board - płytka (karta) obwodów drukowanych
 
PCU - Program Control Unit - jednostka sterująca pętla rozkazów - ciąg rozkazów, który jest tak długo wykonywany aż spełniony zostanie warunek przerwania (skoku warunkowego)
A. loop
N. Schleife (f), Befchlsschleife (f)
 
PGC - Profesional Graphic Controler - sterownik profesjonalny grafiki
 
PIA - Peripheral Interface Adapter - zunifikowany moduł mikrokomputera zapewniający łączność we/wy pomiędzy mikroprocesorem a urządzeniami peryferyjnymi
 
pisak cyfrowy - urządzenie rysujące pixel - picture element - element obrazu (najmniejsza jego cząstka)
 
pióro świetlne - urządzenie do współpracy operatora z komputerem przez monitor ekranowy - grafoskop
A. Loght pen
N. Lichtgriffel (m), Lichtstift (m)
 
PL/1 - Programming Language 1 - język programowania zorientowany problemowo, dostosowany do rozwiązywania zarówno problemów gospodarczych, jak i naukowo-technicznych (uniwersalny)
 
PL/M - Programming Language for Microcomputers - bazujące na PL/1 języki programowania mikrokomputerów
 
PLA - Programmable Logic Array – programowalne zespoły logiczne w postaci układów scalonych oparte na pamięci ROM
 
PLCs - Programmable Logic Controllers - programowalne sterowniki logiczne - programowalne układy sterowania
 
ploter - urządzenie rysujące
 
płytka obwodu drukowanego - karta obwodu drukowanego
 
PMC - Programmable Machine Control - układ sterowania maszyn (obrabiarek) typu CNC (Computeriesed Numericale Control) z możliwością dostosowania do różnych typów obrabiarek i zadań technologicznych przez wczytanie odpowiedniego programu do pamięci stałej
N. programmierbare Maschinensteuerung (f)
 
podprogram - program, który może być włączony do różnych programów lub może być przywoływany kilkakrotnie w tym samym programie, p. może być otwarty ("open") i stanowić tylko fragment programu lub zamknięty ("closed") i stanowić odrębną całość programu
A. subroutine
N. Unterprogramm (n)
 
podprogram przerwania - podprogram, który zostaje włączony i zrealizowany w wypadku wystąpienia - przerwania
A. interrupt-service routine, interrupt handler
N. Interrupt-Unterprogramm (n), Unterbrechungs behandlungs-programm (n)
 
podręcznik - 1. popularne określenie instrukcji, przejęte z języka angielskiego, np. instrukcja programowania
- podręcznik programowania (programming manual), instrukcja użytkowania (user manual); 2. popularne określenie opisu (dokumentacji) kompleksowych programów
A. manual
N. Handbuch (n)
 
podręcznik programowania - podręcznik zawierający instrukcję oprogramowania mikrokomputera (komputera)
A. programming manual
N. Programmierungsbuch (n)
 
podręcznik użytkowania - podręcznik opisujący sposób użytkowania mikrokomputera (komputera) niezbędny przy projektowaniu systemów cyfrowych opartych na mikroprocesorach
A. user manual
N. Anwendungsbuch (n)
 
podwójna precyzja - oznacza, że do przedstawienia argumentu lub wyniku użyta zostanie podwójna długość słowa lub formatu danych
A. double precision, double precision arithmetic
N. doppelte Genauigkeit (f), doppelte Genaue Arithmetik
 
podzespół - układ składający się z wielu - układów elementarnych, wchodzący w skład większego zespołu i/lub spełniający określone zadanie w danym urządzeniu
A. subassembly
N. Baugruppe (f), Untergruppe (f)
 
Podział czasu - system pracy, w którym część urządzeń może być potrzebna jednocześnie wielu programom lub użytkownikom, z tych względów ich czas pracy zostaje podzielony wg przyjętego schematu (np. cyklicznie, w zależności od potrzeb, wg hierarchii potrzeb), a nazywa się to "podział czasu" lub "praca z podziałem czasu"
A. time sharing (system)
N. Zeitteilung (f), Tieme - sharing, Teilnehmersystem (n)
 
podział funkcjonalny mikroprocesorów - wskazujący na obszar ich zastosowań (aplikacji):
- sterowniki-kontrolery - o stałej liczbie instrukcji, 4- i 8-bitowe
A. microcontroller
- mikroprocesory (uniwersalne) o stałej liczbie instrukcji, 1- 4- 8- 16- i 32-bitowe
A. microprocessor
- mikrokomputery - jednoukładowe - o stałej liczbie instrukcji 4- 8- 16- i 32-bitowe, wszystko na jednej płytce oraz peryferii porównywalnej do średnich komputerów profesjonalnych
A. microcomputer, single-board computer
- mikroprocesory segmentowe (mikroprogramowalne - modułowe), 2- i 4-bitowe
A. processor suce (bit-slice), single board computer
 
podział mikrokomputerów - przyjęty p.m. wynika bardziej z zakresu przeznaczenia i oprogramowania niż architektury i uwarunkowań sprzętowych, w związku z tym jest dość dowolny i z grubsza daje się usystematyzować następująco:
1. mikrokomputery domowe - przeznaczone głównie do celów zabawowych (gry komputerowe) i edukacyjnych, a w tej grupie odbiornik telewizyjny spełnia na ogół zadanie monitora
A. home-computer
2. mikrokomputery przenośne (podręczne) - z możliwością używania nawet w trakcie podróży (zasilanie z baterii lub akumulatora), o przeznaczeniu profesjonalnym
A. portable (hand-held) - computer
3. mikrokomputery biurowe (biurkowe) - mikrokomputery o przeznaczeniu profesjonalnym - komputer biurowy
A. office (desk top) - computer
4. mikrokomputer osobisty - przeznaczony dla konkretnej osoby (inżyniera, lekarza, adwokata itp.) może obejmować zarówno grupę 2 jak 3, a nawet 1 - w zależności od wyposażenia i oprogramowania
A. personal computer, PC, PCS - PS System
 
podział pamięci półprzewodnikowych z uwzględnieniem ich podstawowych funkcji użytkowych:
1. pamięć typu "wyłącznie odczyt" - ROM - układ do przechowywania informacji cyfrowych zapisanych na stałe przez producenta układu, w trakcie eksploatacji można z niej tylko pobierać ("czytać") informacje bez możliwości ich zmiany. Odmianami tej pamięci są:
PROM - programmable ROM - pamięć stała programowalna
REPROM - reprogrammable PROM - pamięć stała reprogramowalna
EPROM - UVEPROM - erasable programmable ROM - pamięć stała, kasowalna (promieniami ultrafioletowymi), która może być przeprogramowana
EAROM, EEPROM - Electrically Alterable ROM - Electrically Erasable PROM - pamięć stała reprogramowalna elektrycznie
A. ROM - Read Only Memory
N. ROM, Restwertspeicher (m), ausschliesslich lesbarer Speicher (m)
2. pamięć typu "zapis/odczyt" - RAM - układ do przechowywania informacji cyfrowych z możliwością wpisu i odczytu, oznaczony również jako pamięć R/W od angielskich słów: read/write memory - RWM
A. RAM - Random Acces Memory, read/write memory
N. RAM, Schreib-/Lesespeicher (m)
3. pamięć typu "stos" - układ do przechowywania informacji cyfrowych z odwrotną kolejnością odczytu w stosunku do zapisu.
A. LIFO - last in first out memory
N. Kellerspeicher (m), Stapel (m)
4. pamięć typu "silos" - układ do przechowywania informacji cyfrowych, które można odczytać w kolejności zapisu
A. FIFO - first in first out memory
N. Silosspeicher (m)
 
pole - 1. określony obszar zarezerwowany do przyjmowania określonego rodzaju danych, np. obszar pamięci lub miejsc bitów w rozkazie na argumenty czy adresy; 2. określony obszar kartoteki, formularza itd.
A. field
N. Feld (n)
 
pole adresów - określone pole (np. pamięci, formatu rozkazu), które może zawierać tylko adresy
A. address field
N. Adressfeld(n)
 
pole komentarzy - znaki zawarte w takim polu stanowią komentarz dla asemblera lub kompilatora
A. comment field
N. Kommentarfeld (n). Bemerkungsfeld (n)
 
polling - 1. patrz praca z wywołaniem; 2. oprogramowanie systemu przerwań i zapytań
A. polling
N. Polling (m)
 
półsłowo - ciąg bitów lub znaków o połowie długości słowa, który może być adresowany jako całość
A. half word
N. Halbwort (n)
 
port - równoległe rejestry buforowe ułatwiające współpracę dwukierunkową z magistralą danych
A. port
 
potwierdzenie zwrotne przerwania - sygnał zwrotny komputera (mikrokomputera), że dopuszcza się przerwanie
A. interrupt acknowledge
N. Interrupt - Quitung
 
praca autonomiczna - praca w trybie autonomicznym praca bezpośrednia - praca w trybie bezpośrednim praca interakcyjna - praca konwersacyjna praca konwersacyjna - rozwiązywanie zadania przez wielokrotną wymianę pytań i odpowiedzi między użytkownikiem i komputerem poprzez urządzenie dialogowe
A. interactive mode, conversational operation (processing)
N. Dialogbetrieb (m)
 
praca pojedynczymi krokami - system pracy mikrokomputera (komputera) lub innego sprzętu, W którym wykonanie każdego rozkazu wymaga nowego sygnału ze strony operatora obsługującego
A. single step operation
N. Einzelschrittbetrieb (m)
 
praca równoległa - rodzaj przetwarzania lub transmisji danych w zespołach, w systemie tym bity słowa przenoszone są równocześnie w oddzielnych przewodach celem zwiększenia szybkości pracy urządzenia
A. parrellel operation
N. paralloele Uebeitsweise (f), Parallelwirkung (f), Parrallelbetrieb (m)
 
praca szeregowa - rodzaj przetwarzania lub transmisji danych, w którym bity słowa przenoszone są w jednym przewodzie jeden za drugim. Jest to metoda wolniejsza od równoległej, ale wymaga mniej elementów elektronicznych
A. serial operation
N. serielle Arbeitsweise (f), Serien-Betrieb (m)
 
praca w trybie autonomicznym - forma łączności z komputerem przez nośnik danych, a nie sprzętowo
A. off-line
N. Off-iine, Abgefrent
 
praca w trybie bezpośrednim - bezpośrednia forma łączności z komputerem (sprzętowo)
A. on-line
N. On-line, gekoppelt
 
praca w ograniczonym czasie - podział czasu
 
praca z wywołaniem - system pracy, w którym stacje abonenckie są wywoływane do przekazywania danych
A. polling mode (procedure)
N. Abrufbetrieb (m), Abrufverfahren (n)
 
prober - próbnik stanów logicznych - analizator obwodów logicznych - sonda układów logicznych
 
procedura - 1. sekwencja instrukcji w językach zorientowanych maszynowo; 2. reguła transmisji danych, procedura transmisji
A. procedura, routine
N. Prozedur (f), Routine (f)
 
procedura rekursywna - procedura, która się sama wywołuje
A. recursive procedure
N. rekursive Prozedur (f)
 
procesor - 1. w zakresie sprzętowym (procesor centralny):
układ elektroniczny, który funkcjonalnie odpowiada jednostce centralnej (CPU), tj. jednostce sterującej i arytmometrowi (ALU); 2. w zakresie oprogramowania: a) program, który spełnia funkcje translatora, kompilatora, asemblera dla określonego języka programowania, b) program pierwszego etapu kompilowania „w niektórych językach maszynowego programowania OSN (mogą być trzy etapy: preprocesor, procesor i postproc.) lub drugiego etapu kompilowania w języku PL/1
A. processor (-unit)
N. Prozessor (m)
 
procesor centralny - jednostka centralna
 
PROM - Programable Read Only Memory - podział pamięci, programowalna przez użytkownika pamięć stała (bez możliwości zmiany)
program diagnostyczny - program testowania, określenie stosowane głównie w zakresie testowania sprzętu
A. diagnostic program
N. Diagnoseprogramm (n)
 
program docelowy - program wynikowy
 
program drugoplanowy - przetwarzanie w drugiej kolejności przetwarzania wieloprogramowego
A. background program
N. Hintergroundprogram (n)
 
program dyspozytor - specjalny program sterujący, stosowany w systemach wielodostępnych, np. w przetwarzaniu partiowym, który wywołuje programy użytkowników lub przydziela im czas
A. dispatcher
N. Verteiler (m), Abfertiger (m)
 
program dyrygent - program sterujący i kontrolujący wykonanie innych programów (część systemu operacyjnego)
A. executive program, executive routine
N. Executive - Routine (f), Exekutivprogram (n)
 
program generujący - generator program interpretujący - interpreter
 
program komputera - program napisany w języku komputera, bądź przez programistę - sposób bardzo rzadko stosowany z uwagi na dużą pracochłonność, bądź też w wyniku wykonania translacji
A. machine program, computer program, machine routine
N. Maschinenprogram (n), Computerprogramm (n) Rechnerprogramm (n)
 
programy korezydentne - programy, które zanikają z chwilą wyłączenia zasilania
A. co-resident
N. Koresident
 
program ładujący - program umożliwiający ładowanie programu w mikrokomputerze (komputerze), tzn. wczytanie i wprowadzenie do właściwego obszaru pamięci
A. loader, program loader, loader routine
N. Lader (m), Programmloader (m), Ladeprogramm (n)
 
program łączący - program, za pomocą którego z kilku programów użytkowych i ewent. łącznie z programami usługowymi lub systemowymi można stworzyć jedną funkcjonalną całość w postaci programu wynikowego
A. linker
N. Binder (m)
 
program łącząco-segmentujący - program, który obok właściwości programów łączących ma możliwość tworzenia struktury segmentów nakładkowych (overlay-structure) do poszczególnych programów i ich segmentów
A. linkage editor
N. Programmyerbinder (m), Linkage-Editor (m)
 
program monitor - 1. program sterujący i koordynujący inne programy lub ich części; 2. część programu organizacyjnego, od którego programy systemowe uzależnione są całkowicie, a programy użytkowe korzystają z niego fakultatywnie (np. przy wprowadzaniu)
A. monitor program
N. Monitor-Programm (n)
 
program organizacyjny - zespół programów systemu operacyjnego, które zapewniają właściwe współdziałanie poszczególnych zespołów komputera oraz zarządzanie wykonywanymi programami i zadaniami
A. executive program, master program, control program
N. Organisationsprogramm (n), Steuerprogramm (n), Dachprogramm (n), Leitprogramm (n), Hauptprogramm (n)
 
program pomocniczy - program do bardzo specyficznych i stosunkowo prostych zadań, pod wzgl. funkcjonalnym porównywalny do programu usługowego
A. utility program
N. Utility-Program (n)
 
program powtarzalny - 1. program lub zamknięta funkcjonalna część programu; 2. w publikacjach zagranicznych słowo "routine" używa się czasem w znaczeniu
- podprogram, zamiast słowa "subroutine"
A. routine
N. Routine (f)
 
program przetłumaczony - program wynikowy program przemieszczalny - program o adresach przemieszczalnych, którego miejsce w pamięci ustalone jest w trakcie ładowania
A. relocatable program
N. relokatibles Program (n), Verschiebbares Program (n)
 
program rezydentny - programy osadzone na stałe w mikrokomputerach, które nie zanikają również przy wyłączeniu zasilania (pamięć typu ROM)
A. resident
N. resident
 
program sprawdzający - program, który bada programy lub dane pod względem oczywistych błędów, jak wady dziurkowania (Wędy formalne i syntaktyczne)
A. checking program
N. Pruefprogram (n)
 
program systemowy - każdy program będący częścią składową systemu operacyjnego
A. system program
N. System-programm (n)
 
program testowania - 1. program do sprawdzania prawidłowego funkcjonowania komputera (program diagnostyczny); 2. program do testowania programów (często z symulacją) przy ich opracowywaniu
A. test program
N. Testprogramm (n)
 
program tłumaczący - translator i - kompilator program usuwania błędów - 1. program do lokalizacji i korekty błędów syntaktycznych (formalnych) i semantycznych (logicznych) w programach mikrokomputerów (komputerów); 2. program do lokalizacji i napraw uszkodzeń (awarii) w mikrokomputerach (komputerach)
A. debung program, debugger
N. Debug-Program (n), Fehlersuchprogramm (n)
 
program usługowy - program, który rozszerza funkcje komputera w określonym obszarze, jednak w przeciwieństwie do programów systemowych nie jest konieczny dla systemu operacyjnego
A. service routine, service program, utility program
N. Dienstprogramm (n), Service-Programm (n), Hilfsprogramm (n)
 
program użytkowy - program przetwarzania danych dla jednego lub wielu użytkowników
 
program wewnętrzny - program komputera program wykonawczy - program dyrygent
 
program wynikowy - patrz translator, program utożsamiany często z programem komputera, jeżeli translatorem był asembler
A. object program
N. (maschinen) Uebersetztes Programm (n), Zielprogramm (n), Objektprogramm (n)
 

program współ- i wieloużywalny - program lub podprogram mający cechy współ- i wieloużywalności, tzn., że nie ulega on zniekształceniom ("zaśmieceniom") i nie gubi danych, które mogą być potrzebne przy ponownym wywołaniu
A. re-entrant program, re-entrable program
N. wiedereintrittsinyariant Programm (n)
 
program wyszukiwania błędów - program testowania
A. error search program
N. Fehlersuchprogramm (n)
 
program wprowadzania pierwotnego - program inicjujący działanie mikrokomputera (komputera) na stałe w nim zainstalowany, który umożliwia przyjmowanie innych programów (przede wszystkim programu ładującego)
A. bootstrap loader, bootstrap input program
N. Bootstrap-Lader (m), Urlader (m), Ureingabeprogramm (n)
 
program zarządzający - program dyrygent
 
program źródłowy - program napisany w dowolnym języku symbolicznym (- język źródłowy)
A. source program
N. Quellenprogramm (n)
 
programowanie - zespół czynności prowadzących do ułożenia programu realizującego założony cel (zadanie) przez: a) układ logiczny lub system mikroprocesorowy (komputerowy); b) system lub urządzenie robocze (OSN, roboty, zautomatyzowane gniazda, ciągi i oddziały produkcyjne). W p. wyróżnia się na ogół następujące etapy: wypracowanie koncepcji, opracowanie sieci działań dla zadanego (wypracowanego) algorytmu lub formuły (wykresu przejść narzędzi w wypadku OSN), kodowanie (instrukcje, rozkazy), testowanie i usuwanie błędów, opracowanie dokumentacji dla użytkownika. Program mikroprocesora może być zapisany w języku problemowym, w kodzie mnemotechnicznym języka typu asembler lub kodzie binarnym, a następnie po przetestowaniu (translacja i usuwanie błędów) zapisywany jest w pamięci za pomocą urządzenia we/wy lub sprzętu pomocniczo-projektowego
A. programming
N. Programmierung (f), programmieren
 
programowanie automatyczne - programowanie wspomagane komputerowo
 
programowanie maszynowe - programowanie wspomagane komputerowo
 
programowanie wspomagane komputerowo - na wielu etapach tworzenia programu korzysta się z komputera, dla którego program jest opracowywany lub komputera wspomagającego. Szczególnym przypadkiem p.w.k. jest programowanie obróbki części na OSN, program źródłowy jest tu przetwarzany na program sterowania automatycznego obrabiarki za pomocą kompilatora zwanego procesorem (pre-, post- procesor). Najbardziej znane języki programowania OSN, to: APO, APT, EXAPT, MS-RWPG, NARWIK
A. automatic programming, computer aided programming
N. maschinelle Programmierung (f), maschinemmterstutztes Programmieren (n)
 
programator - 1. urządzenie do programowania; 2. popularna nazwa sterownika, typu sekwencyjny układ sterowania, masowego zastosowania (np. w sprzęcie domowym). Współczesne rozwiązania p. oparte są na ogół na układach PLA, FPLA lub mikroprocesorach typu kontroler; p. dzielą się na: generatory sekwencyjne z pamięcią ROM (A. sequence generators) oraz programowane sterowniki (A. programmable logic controllers) z pamięcią PROM
A. 1. programmer, 2. controller,
N. 1. Programmer (m), 2. Kontroller (m)
 
programowania układowe - zmiana programu pracy (sterowania) przez zmianę części połączeń układu sterowania przeprowadzana przez użytkownika, przy czym może to być programowanie za pomocą: 1. a) wtyków diodowych (na tablicy programowania) i zderzaków nastawczych oraz b) wtyków kodujących, jako odmiana sterowań NC (low cost NS); 2. lub bezpośrednio na zespołach lub elementach układu sterowania (nie mylić z oprogramowaniem sprzętowym)
A. 1. pinboard programming, 2. programming with wired-in
N. Stecktafelprogrammierung (f), 1.a) Kreuzschienenyerteilersteuerung (f), 1.b) Nockenbose-Program, Steuerung (f), 2. Programmierung mit Festverdrehtung
 
programowalny zegar impulsów - zegar impulsów, którego częstotliwość może być zmodyfikowana za pomocą programu
A. programmable timer (clock), PIT - Programmable Intervole Timer
N. programmierbarer Zeitgeber (m), programmierbarer Taktgeber (m)
 
programowalne układy logiczne - programowalne układy sterowania
 
programowalne układy sterowania (cyfrowego) - układy logiczne służące do sterowania różnymi procesami i urządzeniami (zastępujące sterowanie z elementami dwupołożeniowymi, jak: styczniki, przekaźniki, wyłączniki) z programem zapisanym w pamięci. Współczesne p.u.s. są na ogół sterownikami typu PLA, FPLA lub mikroprocesorami typu kontroler i występują pod różnymi nazwami
A. PC Programmable Control (ber), PLCs - Programmable Logic Controllers, PCS - Programmable Control System
N. PS - Programmiesbare Steuerungen (pl), Prinzip speicher - programmierte Steuerungen (pl), FPS - Freiprogrammierbare Steuerungen (pl), SPS -Speicher Programmierbare Stenrungen (pl)
 
przełączenie programu - czynności, które mikrokomputer (komputer) wykonuje w czasie realizacji jakiegoś podprogramu wzgl. powrotu do programu głównego, jeżeli podprogram używa innego niż dla programu głównego zespołu rejestrów lub obszaru działania.
A. contex switch
N. Programmumschaltung (f)
 
przenoszenie danych - przesyłanie danych z jednego miejsca do innego (miejsca, systemu, miejscowości)
A. data communication
N. Datenaustausch (m), Datentuebertragung (f)
 
przepływ danych - przepływ danych w trakcie ich przesyłania
A. data flow
N. Datenfluss (mm)
 
przesyłanie danych - przenoszenie danych tylko w obrębie systemu mikrokomputerowego (komputerowego)
A. data transfer, data transmission, data traffic
N. Datentransfer (m), Datentransport (m), Datenverkehr (m)
 
przerwanie- przerwanie aktualnie przez mikrokomputer (komputer przetwarzanego programu, przerwanie może być wywołane sygnałem zewnętrznym (przez operatora) lub wewnętrznym (przez komputer) przy stwierdzeniu np. błędu. W trakcie przerwania przetwarzany jest odpowiedni podprogram przerwania, po czym komputer może powrócić w sposób automatyczny do przetwarzania programu przerwanego. Przerwanie występuje często w systemie - przetwarzania w czasie rzeczywistym
A. interrupt
N. Interrput (n), Unterbrechung (f), Programmunterbrechung (f)
 
przerwanie priorytetowe - priorytet przyznawany niektórym źródłom sygnału przerwania (patrz też przerwanie wielopoziomowe), może się odnosić również do sprzętu
A. priority interrupt, prioritized interrput
N. Prioritaets-Interrupt (m), Vorgangsunterbrechung (f)
 
przerwanie wielopoziomowe - 1. przerwanie wykonywanego podprogramu przerwania, przerwaniem wyższego priorytetu; 2. elementy lub układy, które umożliwiają 1. nazywane są elementami lub układami p.w.
A. multi level interrupt
N. Mehrebenen - Interrupt (n)
 
przerzutnik - pamięciowy element bistabilny (np. w rejestrach) lub układ przełączający
A. flip-flop
N. Flip-Flop
 
przesunięcie - przesunięcie adresowe w adresie względnym dwuczęściowym (adres bazowy + przesunięcie adresowe)
A. displacement
N. Verschiebung (f), Distanz (m)
 
przesunięcie arytmetyczne - operacja przesunięcia (ciągu znaków, bitów). W rejestrach lub pamięci z zachowaniem właściwego dla tego ciągu znaku liczby
A. arithmetic shift
N. arithmetisches Schieben (Verschieben) (n), Schieb (n)
 
przesunięcie logiczne - przesunięcie całego ciągu znaków lub bitów, łącznie z pozycją znaku liczby
A. logic shift
N. logisches Schieben (n)
 
przesuw wiersza - przesuw papieru o wiersz w dziurkarkach, tabulatorach, maszynach do pisania itp.
A. Line feed
N. Zeilenverschieb (m)
 
przetwarzanie danych - wykonywanie usystematyzowanego ciągu operacji na danych w postaci cyfrowej lub analogowej
A. data processing
N. Datenyerarbeitung (f)
 
przetwarzanie danych lokalne - zdecentralizowane przetwarzanie danych w miejscu ich powstawania lub istnienia potrzeby natychmiastowych wyników przetwarzania
A. distributed processing
N. dezentralisierte Datenverarbeitung (f)
 
przetwarzanie drugoplanowe - w systemie pracy komputera z możliwością przerywania typu interrupt, np. w trakcie przetwarzania wieloprogramowego lub w czasie rzeczywistym, przetwarza się "równolegle" pierwszoplanowy z tzw. najwyższym priorytetem i "jednocześnie" (rzeczywiście w przerwach) program (lub programy) drugoplanowe .
A. background processing
N. Hintergrundverarbeitung (f)
 
przetwarzanie nadążne - przetwarzanie w czasie rzeczywistym
 
przetwarzanie na bieżąco - przetwarzanie w czasie rzeczywistym
 
przetwarzanie partiowe - przetwarzanie wsadowe - system pracy komputera, w którym zadanie, jakie ma on realizować, musi być całkowicie sprecyzowane i wszelkie dane zgromadzone przed rozpoczęciem jego realizacji, a realizacja przebiega aż do całkowitego zakończenia (lub przerwania) zadania, przy czym dane wprowadzane są partiami w postaci tzw. wsadów
A. batch processing, batch mode
N. Batch - Betrieb (m), Batch - Verarbeitung (f), Stapelyerarbeitung (f), Schubyerarbeitung (f)
 
przetwarzanie w czasie rzeczywistym - nadążny system przetwarzania, w którym napływające do mikrokomputera - (komputera) dane muszą być przekazane do przetwarzania i przetworzone, a wyniki natychmiast zadysponowane (system stosowany często w układach sterowania), system taki musi dysponować odpowiednimi (do zadań) zdolnościami przetwarzania, a przy współpracy z kilkoma stacjami abonenckimi (np. OSN) odpowiedni program decyduje o hierarchii kolejności
A. real time processing
N. Echtzeit yerarbeitung (f), Realzeitbetrieb (m), schritthaltende Datenverarbeitung (f)
 
przetwarzanie wieloprogramowe - jednoczesne przetwarzanie wielu programów w jednym komputerze. Właściwość tę mają komputery o szybkich jednostkach centralnych o wolnych urządzeniach peryferyjnych oraz komputery wieloprocesorowe. Metoda ta zapewnia lepsze wykorzystanie sprzętu. Całością kieruje program organizacyjny
A. multiprogram processing, multiprogramming
N. Multiprogrammverarbeitung (f), Multiprogramming (n)
 
przeznaczenie - oznacza adres, pod którym można znaleźć przesyłaną informację po wykonaniu rozkazu przesyłania
A. destination
N. Ziel (n), Empfaenger (m)
 
PS/2 - Personal System/2 - system komputerów osobistych IBM
 
pseudorozkaz - 1. rozkaz, który należy do repertuaru rozkazów mikrokomputera (komputera), ale nie wywołuje w nim żadnych działań, np. instrukcja pusta; 2. rozkaz, który należy do repertuaru danego mikrokomputera (komputera) lecz zostaje przez asembler zamieniony na inny rozkaz lub serię rozkazów; 3. rozkaz (instrukcja), który nie należy do repertuaru rozkazów mikrokomputera (komputera) i stosowany jest tylko w języku symbolicznym, a nie ma odpowiednika w języku komputera np. komentarze asemblera, makrodefinicje
A. pseudo instruction, pseudo command
N. Pseudobefehl (m), symbolischer Befehl (m)
 
pulpit operatora - część jednostki centralnej przeznaczona do ręcznego sterowania i kontroli pracy komputera
A. operator panel, operator control panel
N. Bedienungsfeld (n), Bedienungspult (n)
 
punkt przerwania - 1. celowo zaprogramowany punkt, w którym można przerwać przetwarzanie programu (np. dla sprawdzenia częściowych wyników), jest on jednocześnie punktem wznowienia; 2. punkt przypadkowego przerwania obróbki programu - punkt wznowienia
A. breakpoint
N. Anhaltepunkt (m), Zwischenhalt (m)
 
punkt wejścia - miejsce w programie, do którego można wykonać skok z zewnątrz
A. entry point
N. Einsprungpunkt (m), Eingangsstelle (f)
 
punkt wznowienia - punkt określony już w trakcie programowania, od którego należy wznowić przetwarzanie programu w wypadku przerwania. jeżeli p.w. nie określono, program należy przetwarzać od nowa
A. restart point, retur point
N. Fixpunkt (m), Wiederauflaufpunkt (m)
 

 

RAM - Random Access Memory - pamięć typu zapis/odczyt o dostępie bezpośrednim (swobodnym) - podział pamięci
 
redagowanie - 1. przygotowanie danych (wyników) wewnątrz urządzenia przed ich wydaniem; 2. modyfikacja formatu lub danych w przygotowywanym programie
A. edit, editing
N. editieren, Druckkaufbereitung (f)
 
redundancja - 1. rozwlekłość informacji lub taka możliwość, np. nadmiar znaków w kodzie (nie wykorzystywane możliwości), nadmiar znaków w przysyłanej informacji, które do niej nic nie wnoszą, 2. odnośnie sprzętu - powielanie implementacji funkcjonalnie równoważnych komponentów, np. dla zwiększenia niezawodności całego systemu
A. redundancy
N. Redundanz (f)
 
rejestr - funkcjonalnie lub konstrukcyjnie wyróżniany element pamięciowy o bezpośrednim i szybkim dostępie zdolny do przechowywania pojedynczych słów lub bitów, wchodzi w skład różnych zespołów komputerowych i mikrokomputerowych, jak: pamięci, akumulatory itd.
A. register
N. Register (n)
 
rejestr adresu bazowego, rejestr bazowy, B-rejestr - rejestr, w którym przechowywany jest ciągle lub okresowo adres bazowy
A. base address register, base register, B. register
N. Basisadressregister (n), Basisregister (n), B-register (n)
 
rejestr A - akumulator
 
rejestr I - rejestr indeksowy (B box), - rejestr adresu bazowego
 
rejestr F - flagowy - rejestr statusowy rejestr - licznik programu
 
rejestr indeksowy - rejestr służący do zmiany (modyfikacji) adresu (względnego) rozkazu, do którego dodaje się lub odejmuje zawartość r.i.
A. index register
N. Indexregister (n)
 
rejestr modyfikacji - rejestr indeksowy
A. modifier register
 
rejestr rozkazów - rejestr przechowujący aktualnie realizowany rozkaz aż do jego pełnego wykonania
A. instruction register
N. Befehlsregister (n)
 
rejestr stanu - rejestr statusowy
 
rejestr statusowy (znaczników) - składa się z poszczególnych sygnalizatorów i wskaźników (przerzutników zwanych również "flags", a zawiera dane o stanie mikrokomputera (komputera) i wpływa na sposób realizacji programu
A. status register
N. Statusregister (n)
 
rejestr wskaźników - rejestr statusowy rejestracja danych - zbieranie danych
 
repertuar rozkazów - zbiór dopuszczalnych rozkazów określonego maszynowo zorientowanego języka programowania, tzn. takich rozkazów, które dany mikrokomputer (komputer) realizuje bez opisywania ich w programie za pomocą innych
A. instruction set, instruction repertoire, instruction repertory
N. Befehlsvorrat (m), Instruktionssatz (m)
 
REPROM - Reprogrammable PROM - pamięć stała reprogramowalna - patrz podział pamięci
 
reprogramowalna pamięć - REPROM, np. EPROM, EAROM
 
rezydentne - programy rezydentne
 
RISC - Reduced Instruction Set Computer - procesor o zredukowanej liczbie instrukcji.
 
ROM - Read Only Me mory - pamięć typu "wyłącznie odczyt", pamięć stała o bezpośrednim dostępie - podział pamięci
 
robot - 1. system techniczny zdolny samodzielnie wykonywać czynności zaprogramowane przez człowieka (definicja ogólna robota); 2. programowalny wielofunkcyjny manipulator przeznaczony do operowania materiałami, częściami lub wyspecjalizowanymi urządzeniami, przez różne programowane ruchy, w celu zrealizowania różnych zadań (definicja Amerykańskiego Instytutu Robotyki RIA)
A. robot
N. Roboter (m)
 
robot przemysłowy - robot przeznaczony do zadań przemysłowych, jest to urządzenie manipulacyjne sterowane programowo, wyposażone w uchwyty lub narzędzia, przeznaczone do zastosowań przemysłowych
A. industrial robot
N. Industrieroboter (m)
 
rozkaz - 1. instrukcja dla komputera do wykonania określonej operacji, specyfikuje ona zarówno operację, jaka ma być wykonana jak również argumenty lub ich adresy; 2. instrukcja, która w danym języku programowania, w którym jest stosowana, nie da się rozdzielić na takie części, które mogą być samodzielnymi instrukcjami
A. instruction, order, command
N. Befehl (m), Kommando (n)
 
rozkaz jednoadresowy -1. rozkaz komputera jednoadresowego; 2. rozkaz komputera wieloadresowego, który zawiera tylko jeden adres
A. single address instruction, one-address instruction
N. Ein-Adress-Befehl (m)
 
rozkaz jednowyrazowy - rozkaz, którego długość jest identyczna z długością słowa komputera
A. one word insruction, one word command
N. Einwortbefehl (m)
 
rozkaz komputera - rozkaz maszyny - rozkaz w języku wewnętrznym mikrokomputera (komputera), stanowiący element repertuaru rozkazów, na ogół jest to reprezentacja ciągu 0/1 [zerojedynkowego] lub liczby heksadecymalnej
A. machine instruction, machine command
N. Maschinenbefehl (m)
 
rozkaz makro -1. instrukcja w języku źródłowym, która odpowiada określonej sekwencji rozkazów komputera (odpowiednik instrukcji wywołania makro w języku typu asembler); 2. określenie rozkazu komputera dla podkreślenia, że będzie on przez mikrokomputer interpretowany i wykonywany jako sekwencja mikrorozkazów
A. macrocommand, macroorder, macroinstruction
N. Makrobefehl (m), Makroinstruktion (f)
 
rozkaz "nic nie rób" - rozkaz pusty
 
rozkaz pozorny - rozkaz pusty lub - pseudorozkaz
A. dummy instruction
N. Scheinbefehl (m)
 
rozkaz pusty - rozkaz nie powodujący w mikrokomputerze (komputerze) żadnego działania poza przejściem do następnego rozkazu
A. no-operation instruction, no-op instruction, NOP
N. Leerbefehl (m), Nulloperation (f)
 
rozkaz skoku - rozkaz powodujący wykonanie skoku
A. jump instruction
N. Sprungbefehl
 
rozkaz wieloadresowy - rozkaz, który zawiera więcej niż jeden adres argumentu
A. multi address instruction
N. Mehradressbefehl (m)
 
rozkaz wielosłowny - rozkaz o długości stanowiącej wielokrotność długości słowa czy formatu danych - multisłowo, w pamięci r.w. zajmuje miejsce kilku słów
A. muitiple word instruction
N. Mehrwortbefehl (m)
 
rozszerzony repertuar rozkazów - możliwość wprowadzenia przez użytkownika zdefiniowanych we własnym zakresie rozkazów (instrukcji) i w ten sposób powstaje
r.r.r.
A. extended operation
N. erweiterte Operation (f)
 
RPROM - REPROM
 
RPN - Reverse Polish Notation - odwrócony zapis polski, notacja postfiksowa (zapis wg logiki prof. Jana Łukasiewicza)
N. inverfierte polnische Notation, Postfixnotation
 

 

SAA - System Aplikation Architektur - architektura zastosowań systemowych - nowa koncepcja IBM umożliwiająca przenoszenie rozwiązań (i współpracę w sieciach) pomiędzy trzema rodzinami wyrobów firmy IBM, serii: PC, 3X i 370
 
schemat czynnościowy - 1. sieć działań systemu mikroprocesorowego w postaci graficznej, którą opracowuje się w celu napisania programu działania systemu mikroprocesora w trakcie jego projektowania: 2. schemat stanowiący zobrazowanie algorytmu, definicji lub rozwiązań jakiegoś problemu, w którym używa się symboli do przedstawienia: rozkazów, danych, przepływu danych, przebiegu programu, sprzętu itd.
A. flow chart
N. Flussdiagramm (n), Anlaufdiagramm (n), Abbaufschema (n), Flussplan (m)
 
Schneider - Amstrad
 
SCSI - Small Computer System Interface - złącze małych systemów komputerowych (standard USA)
 
sekwenter - moduł mikroprocesorowy, stosowany w mikroprocesorach typu kontroler, który steruje realizacją mikroprogramu, przez generowanie w takt zegara adresów mikroinstrukcji
A. sequencer
N. Sequenzer (m), Ablaufsteuerung (f)
 
semantyka - nauka o znaczeniu grup znaków języka (np. programowania)
A. semantics
N. Semantik (f)
 
S.1. - sztuczna inteligencja
A. artificial intelligence
 
sieć wleloprzetwarzania - system wieloprocesorowy sieć działań - schemat czynnościowy
 
Sinclair - mało znana brytyjska firma zajmująca się produkcją minikalkulatorów i miniaturowych odbiorników radiowych, wypuściła na rynek w 1980 r. pierwszy mikrokomputer. Miał on pamięć tylko 1 k RAM, niewielką ROM, procesor Z-80. Ten prymitywny mikrokomputer rozpoczął rewolucję komputerową w Wielkiej Brytanii. ZX-80 - bo tak go nazwano - skonstruowany był głównie w oparciu o układy scalone małej skali integracji (oprócz procesora i pamięci) i wkrótce okazał się przestarzałym. W 1981 r. pojawił się nowy mikrokomputer ZX-81, który do końca następnego roku był najpopularniejszym mikrokomputerem w Europie. Pod koniec 1982 r. firma Sinclair wprowadziła ZX-Spectrum, który miał: 16 k RAM, 16 k ROM, Z-80A. Szybko pojawiła się wersja 48 k, a w połowie 1984 r. Sinclair-QL, zbudowany w oparciu o 16-bitowy procesor firmy Motorola 68008, pamięci 32 k ROM i 128 k RAM oraz koprocesor INTEL. Nie było to jednak udane rozwiązanie i pod koniec 1984 r. pojawił się Spectrum Plus, czyli dawny ZX w nowej obudowie i od początku 1985 r. także o nowym rozwiązaniu konstrukcyjnym.
 
skala integracji, stopień scalenia - skala (wielkość) scalenia elementów podstawowych w układach scalonych (przy obecnym rozwoju technologii s.i. rośnie bardzo szybko, np. w 1978 r. do 20 tys. elementów podstawowych w jednym układzie scalonym lub 3 tys. elementów podstawowych na 1 mm2, a w latach 1988-1990 przewiduje się 106 ej. podst. i 250 tys. el. log. w jednym układzie. Dla porównania s.i. zamiast elementów podstawowych podaje się również liczbę tranzystorów (również elementów logicznych) przyjmując cztery stopnie s.i.
- mała (standardowa) s.i. (SS1 - Smali Scale Integration) do 20;
- średnia s.i. (MSI - Medium Scale Integration) od 20 do 100;
- wielka s.i. (LSI - Large Scale Integration) od 100 do 1000;
- bardzo wielka s.i. (VLSI - Very LSI) od 1 tys. do 100 tys.
- super wielka s.i. (SLSI - SUPER LSI) powyżej 100 tys. tranzystorów w jednym układzie
A. integrated scala
N. Integrationsskale (f)
 
skok - kontynuowanie programu nie w kolejności rozkazów zapisanych w pamięci programu
A. jump, branch
N. Sprung (m)
 
skok powrotny w podprogramie - rozkaz podprogramu powrotu do rozkazu wywołania podprogramu w programie głównym (wywołującym)
A. return instruction
N. Unterprogrammrucksprung (m)
 
skok warunkowy - skok, który wykonywany jest tylko wówczas, jeżeli spełnione są odpowiednie warunki
A. conditional jump, conditional banch
N. bedingter Sprung (n), bedingte Verzweigung (f)
 
skok wyliczany - zastosowany adres skoku wylicza się dopiero w trakcie przetwarzania programu na podstawie określonych warunków
A. computed go to
N. berechneter Sprung (m)
 
składnia - reguły tworzenia określonego języka (np. oprogramowania)
A. syntax
N. Syntax (f)
 
słowo - ciąg bitów lub znaków, które w określonym języku, również zależnym sprzętowo (rodzaj mikrokomputera czy układu sterowania) traktowane są jako całość
A. word
N. Wort (n)
 
słowo kluczowe - słowo wybrane do charakteryzowania treści dokumentu
A. Keyword
N. Schluesselwort (n)
 
służba serwisowa - techniczna służba obsługi użytkowników (klientów)
A. field service
N. technischer Kundendienst (m)
 
SNA - System Network Architektur - architektura systemów sieciowych (umożliwia pracę systemów PS/2 w sieci z dużymi komputerami)
 
software - oprogramowanie
 
sonda układów logicznych - sprzęt serwisowy i pomocniczo-projektowy do kontroli stanów układów logicznych - analizator stanów obwodów logicznych
A. logic (digital) probe
N. Logiksonde (f), Logik-Pruefstift (m)
 
sprzęg - złącze
 
sprzęt komputerowy - fizyczne składniki (hardware) systemu przetwarzania danych bez oprogramowania (software)
A. hardware
N. Hartware (f), materielle Ware (f)
 
sprzęt pomocniczo-projektowy - oparte na mikro- lub minikomputerach zestawy sprzętu, jak: analizator, wideoskop, urządzenie programujące (programer), emulator i inne, służące do oprogramowywania, testowania i projektowania systemów cyfrowych opartych na mikroprocesorach; p.p. stanowi integralną część systemów uruchomieniowo-rozwojowych
A. development equipment, development toobs
N. Entwicklungsgerite (pI), Entwicklungswerkzeuge (pl)
 
stały program pracy - układ sterowania skonstruowany dla konkretnego programu roboczego (zastosowanie w robotach i prostych urządzeniach); do jego ewentualnej zmiany należy zaprojektować i wykonać nowy układ sterowania
A. constant (non programmable) working program
N. fester (nicht-programmierbarer) Arbeitsprogramm (m)
 
stan - aktualny stan poszczególnych układów mikrokomputera (komputera) - bit stanu - rejestr statusowy
A. status
N. Status (m), Zustand (m)
 
status - stan lub sygnał stanu (- bit stanu)
 
sterowanie automatyczne - ogół sterowań, w których algorytm sterowania jest realizowany bez udziału człowieka
A. automatic control
N. automatische Steuerung (f)
 
sterowanie cyfrowe - sterowanie numeryczne
 
sterowanie mikroprocesorowe - układy sterowania oparte na mikroprocesorach (mikrokomputerach)
A. microprocessor control, microprocessor based controiler, microcontroller, microcomputer numerical control
N. Mikroprocessorsteuerung (f), Mikroprocessorsteueranlage (f), Mikrokomputersteuerung (f)
 
sterowanie numeryczne - system programowalnego sterowania automatycznego działający w oparciu o - układy cyfrowe (numeryczne) wg programu zakodowanego binarnie bezpośrednio w układzie sterowania lub na nośniku wprowadzonym sekwencyjnie do pamięci układu
A. numerical control
N. numerische Steuerung (f), digitale Steuerung (f)
 
sterowanie programowe - takie, w którym impulsy sterowania zmieniają się wg z góry określonego - stałego lub - zmiennego programu pracy: np. sterowanie cyklem pracy robota w tym pojęciu odbywa się zawsze wg programu, a sterowanie ręczne służy tylko funkcjom pomocniczym (ustawienie, regulacja, nauka programu)
A. program controller (control unit)
N. Programmsteuerung (f)
 
sterowanie sekwencyjne - takie, które każdą następną czynność (określonego procesu) wywołuje wg z góry określonej kolejności, po zakończeniu poprzedniej
A. sequencing control
N. Folgesteuerung (f), Ablaufsteuerung (f)
 
sterownik - układ sterowania automatycznego - układy cyfrowe - programatory - programowalne układy sterowania
 
stos - zespół rejestrów lub miejsc pamięci, których zawartość jest wywoływana w kolejności odwrotnej do ich zapisywania
A. stack, push-down storage, nesting store
N. Kellerspeicher (m), Stapel (m)
 
stopień scalenia - skala integracji
 
struktura rozkazu - budowa rozkazu
 
superkomputer - komputer dużej mocy obliczeniowej, specjalnego przeznaczenia (wojskowość, meteorologia itp.), o dużych pamięciach operacyjnych (wewnętrznych) rzędu 64-256 MB i szybkości obliczeń rzędu 100 mln - 1 mld operacji/s
 
sygnalizacja (zgłoszenie) błędu - 1. informacja, że wykryto błąd; 2. reakcja komputera na błąd w programie lub w danych, na którą składa się wykazanie rodzaju lub przyczyny błędu przez drukarkę, terminal lub inny rodzaj sygnalizacji
A. error message, error signal
N. Fehlermeldung (f), Fehlersignal (m)
 
symulacja - modelowe naśladowanie na mikrokomputerze lub częściej na komputerze dowolnego systemu innego mikrokomputera za p6mocą odpowiedniego oprogramowania
A. simulation
N. Simulation (f)
 
symulator - 1. program, który umożliwia symulację; 2. interpreter, który interpretuje programy napisane w języku komputera (maszynowo zorientowanym)
A. simulator
N. Simulator
 
system - 1. sprzęt komputerowy: a) kompleksowy zestaw (komputer, urządzenia peryferyjne, oprogramowanie systemowe i użytkowe), b) pewna liczba modeli określonego typu jednego wytwórcy; 2. określony zakres oprogramowania całego komputera lub jego składników (np. system wejścia/wyjścia); 3. komplet programów użytkowych (lub jeden całościowy) określonego problemu (zadania)
A. system
N. System (n)
 
system dziesiętny - taki, którego podstawą jest liczba 10
A. decimal system
N. Dezimal-system (n)
 
system generacji oprogramowania - systemy uruchomieniowo-projektowe
 
system liczbowy - sposób zapisywania i nazywania liczb
A. number system
N. Zahlensystem (n)
 
system mikrokomputerowy - system, który pod względem funkcjonalnym odpowiada komputerowi, składa się nań kilka układów scalonych, które zawierają takie grupy funkcjonalne, jak: jednostka centralna, pamięć programu i danych we/wy oraz pełnego oprogramowania systemowego i użytkowego
A. microcomputer system
N. Mikrocomputersystem (n)
 
system modularny - 1. system oprogramowania o budowie modułowej; 2. system mikrokomputerowy o budowie modułowej; 3. - budowa modułowa
A. modular system
N. Modularsystem (n), Baukastensystem (n), Bausteinsystem (n)
 
system operacyjny - zespół programów, które zapewniają eksploatację komputera do przetwarzania danych, a w szczególności sterują i nadzorują wprowadzanie i wykonywanie innych programów, a poza tym umożliwiają: administrowanie programami i danymi, tłumaczenie programów, wykrywanie błędów w programach i usterek (awarii) w sprzęcie itd.
A. operating system, OS
N. Betriebssystem (n), Operationssystem (n)
 
system operacyjny dyskowy - system operacyjny komputera, w którym m.in. programy systemu, programy użytkowe i zbiory danych zawarte są w pamięci dyskowej lub bębnowej
A. disk operating system, DOS
N. Piatten-Betriebssystem (n)
 
system prototypowy - systemy uruchomieniowo-rozwojowe
 
system przenoszenia i przetwarzania zdalnego - 1. system przetwarzania danych przy ich transmisji (teledacji) przez współpracę ze stacjami abonenckimi (A. remote data processing, N. Datenfernverarbeitung (f); 2. system transmisji danych (teledacji) A. data transmision, N. Datenuebertragung)
A. data communication system
N. Datenfernverarbeitungssystem (n), Datenuebermittlungssystem (n)
 
system przetwarzania danych - kompletny zestaw do przetwarzania danych składający się z komputera, urządzeń peryferyjnych, oprogramowania systemowego (operacyjnego) i użytkowego
A. data processing system
N. Datenverarbeitungssystem (n)
 
system szesnastkowy - zapis szesnastkowy
 
system użytkowy - mikrokomputerowy, który jest projektowany do stosowania (dla użytkownika), termin stosowany dla rozgraniczenia od systemów projektowych (uruchomieniowo-rozwojowych)
A. target system
N. Zielsystem (n), Anwendersystem (n)
 
system wieloprocesorowy - system mikrokomputerowy (komputerowy), którego jednostka centralna składa się z kilku mikroprocesorów (procesorów), które współpracują ze sobą na zasadzie równorzędności lub jeden z nich nadzoruje pozostałe. Generalnie, jednostka
sterująca może być tylko jedna, a arytmometrów kilka, urządzenia we/wy i pamięci mogą być wspólne lub podzielone. System taki umożliwia przetwarzanie wieloprogramowe.
A. multiprocesor (multiprocessing) system
N. Mehrprozessorsystem (n), Mehrrechner-verarbeitung (f)
 
system wspomagania - systemy uruchomieniowo-rozwojowe
 
system zarządzania bazą danych - procedura manipulowania danymi, (zbiór programów związanych z: tworzeniem zasobów, zarządzaniem, wyszukiwaniem, zabezpieczaniem) nieodłączny element banku (zbioru) danych
A. data base file management
N. Datenbankdatei-verwaltung (f)
A. modular system
N. Bausteinsystem (n), Baukastensystem (n)
 
systemy uruchomieniowo-rozwojowe (projektowe) - systemy oparte na - sprzęcie pomocniczo-projektowym, stanowiące podstawę do opracowywania i testowania oprogramowania (software) mikrokomputerów. W skład programów systemowych s.u.r. wchodzą m.in. programy: sterujący - monitor, wydawniczy - editor, uruchamianie - debugger (testowania) lub symulacyjny, translacyjny - asembler, na ogół możliwe też jest testowanie (w czasie rzeczywistym) systemu lub sprzętu (hardware) przez dodatkowy sprzęt lub programy do emulacji
A. development system, software deyelopment system, MDS - Microprocessor Development System
N. Entwicklungssystem (n), Software-Entwicklungssystem (n), Mikrocomputerentwicklungssystem (n)
 
systemy wspomagania - sprzęt pomocniczo-projektowy i systemy uruchomieniowo-rozwojowe
 
szyna - magistrala
 
tablica połączeń - tablica programowania
 

 

tablica programowania -tablica połączeń służąca do programowania przez łączenie poszczególnych gniazd (obwodów) za pomocą wtykowych przewodów połączeń, diod lub zwieraczy wg określonego szablonu (formularza), stosowana głównie do sterowania programowego urządzeń i układów technologicznych (np. robotów, kodopisów) spotykana. również w drobnym sprzęcie komputerowym (np. kalkulatorach elektronicznych)
A. plug board, plug-in board, patchpanel
N. Stecktafel (f), Schalttafel (f), Steckfeld (n)
 
tablica symboli - tablica wszystkich symboli zawartych w programie źródłowym i przynależne do nich adresy względne lub bezwzględne, t.s. wykonuje asembler lub kompilator
A. symbol table
N. Symboltabelle (f)
 
tablica wtykowa - tablica programowania
 
taśma mangetyczna - rodzaj nośnika w pamięciach
zewnętrznych o dostępie sekwencyjnym, używana w postaci szpul i kaset t.m.
A. magnetic tape
N. Magnetband (n) MB
 
teledacja - transmisja danych (patrz też system przenoszenia)
 
teleinformatyka - system przenoszenia i przetwarzania zdalnego
 
teleprzetwarzanie - system przenoszenia i przetwarzania zdalnego
 
teletransmisja danych, teledacja - transmisja (patrz też system przenoszenia)
 
terminal - urządzenie końcowe
TTY - Teletype (unit) - dalekopis
 
test porównawczy - test porównawczy wydajności mikrokomputerów (komputerów) za pomocą jednego lub wielu programów testujących, jak np. "mieszanka" GAMM, XIX itp., niestety wszystkie te metody mają wiele wad i tzw. bezwzględne porównanie jest na obecny stan wiedzy i środków problematyczne
A. Benchmark comparison
N. Benchmarkvergleich (m)
 
tester układów - sprzęt do testowania układów scalonych lub całych produktów na płytach obwodów drukowanych, często samoprogramujący się wg płyt wzorcowych
A. i-c tester, PCB-tester
N. i-s Tester (m), Leiterplattentester (m)
 
tłumaczenie programu - translator
 
TOS - Tramiel Operating System -system operacyjny mikrokomputera "Atari" (opracowany przez Jacka Tramiela-Trzmiela)
 
translator - program służący do translacji (tłumaczenia) programów źródłowych napisanych w języku programowania (na ogół "wyższego poziomu") na język komputera, t. języków programowania zorientowanych. (Algol, Fortran, Cobol, PL 1 itp.) nazywa się również kompilatorami, t. przeznaczone do maszynowego ("automatycznego") programowania OSN nazywa się procesorami. Program po przetłumaczeniu nazywa się programem wynikowym
A. translator
N. Ubersetzer(m)
 
translator asemblera - asembler
A. assembler, assembly program
N. Assembler (m), Assemblierer (m)
 
transmisja danych, teledacja - jest to przenoszenie danych za pomocą - systemów przenoszenia
A. data transmision
N. Dateniibertragung
 
transmisja dupleksowa - transmisja jednoczesna
 
transmisja jednoczesna - jednoczesne pełnodupleksowe przesyłanie i odbieranie danych, tzn. po obu stronach pracuje jednocześnie i nadajnik i odbiornik (łącze czteroprzewodowe), natomiast w transmisji naprzemiennej (półdupleksowej) pracuje zawsze na przemian odbiornik i nadajnik
A. duplex, duplex operation
N. Duplex, Vollduplexbetrieb (m)
 
transmisja półdupleksowa - patrz transmisja jednoczesna
A. half duplex operation
N. Halbduplexbetrieb (m)
 
transputer - szybkie 32-bitowe mP z ROM i RAM w jednym układzie, dające się łączyć w równoległe struktury wieloprocesorowe, o krótkiej liście rozkazów, RISC, których duża część jest realizowana sprzętowo (nazwa TRANSPUTER powstała z połączenia ang. słów TRANSistor - comPUTER)
 
TSIC - CTSIC - Combinational Test Station (for) Integrated Circuit - uniwersalna stacja testowania obwodów scalonych
 

 

UART - Universal Asynchronous Receiver Transmitter – uniwersalny moduł lub narzędzie we/wy do asynchronizacji seryjnej transmisji danych
 
ujęcie danych - część urządzenia do przetwarzania lub teletransmisji danych, które może sygnały danych przyjmować
A. data sink
N. Datensenke (f)
 
układ elementarny - zbudowane z elementów podstawowych proste układy logiczne, jednostki przełączające (elementy przełączające) i pamięciowe, służące jako zespoły (moduły) w budowie układów sterujących, komputerów itp.
A. elementarny circuit
N. elementare Schaltung (f), Baustein (m), elementaler Schaltkreis (m)
 
układ elektroniczny - układ, którego działanie jest oparte na wykorzystaniu właściwości elektronicznych elementów podstawowych
A. electronic system
N. elektronisches System (n)
 
układ funkcjonalny - układ realizujący określoną funkcję
A. functional - block device, functional assembly
N. Funktionsblock (m), Funktionsbaugruppe (f)
 
układ hybrydowy - 1. układ (lub cały moduł) wykonany zarówno z układów scalonych, jak i elementów podstawowych; 2. układ (moduł) analogowo-cyfrowy
A. 1. hybrid technology, 2. hybrid circuit (unit)
N. 1. Hybridtechnologie (f), Hybridtechnik (f), 2. Hybridschaltung (-einheit) (f)
 
układ logiczny - układ zbudowany z elementów logicznych i pomocniczych, realizujący funkcje logiczne
A. logical circuit
N. logische Schaltung (f)
 
układ przełączający - układ zbudowany z elementów przełączających; u.p. dzielą się na kombinacyjne i sekwencyjne (pamięciowe), których stan wyjść jest zależny nie tylko od stanu wejść, ale i od stanu wewnętrznego; u.p. należą do ogółu układów logicznych o działaniu dyskretnym
A. switching circuit (element)
N. Schaltwerk (n), Schaltglied (m)
 
układ scalony, us - układ elektroniczny, którego elementy i połączenia są wytworzone wewnątrz i/lub na wspólnym podłożu w sposób nierozdzielny, w mikroelektronice (mikroprocesory, mikropamięci) są to monolityczne - u.s. połprzewodnikowe, zawierające elementy podstawowe czynne (bipolarne lub unipolarne) i bierne; u.s dzielą się według wielu kryteriów (funkcjonalnych, technologicznych, wielkości integracji). Powyższe ujęcie u.s. odnosi się do cyfrowych układów scalonych, w pojęciu ogólnym mogą to być również układy analogowe i hybrydowe
A. integrated circuit, IC
N. integrierte Schaltung (f), integrierter Schaltkreis (m)
 
układ scalony półprzewodnikowy - układ scalony wytworzony w płytce półprzewodnikowej technologią epiplanarną (planarną) - nakładaniem lub wytrawianiem warstw i dyfuzyjnym domieszkowaniem
A. semiconductor integrated circuit
N. integrierte Halbleiterschaltung (f)
 
układ sterujący - jednostka sterująca, również popularna nazwa części sterującej - układu sterowania automatycznego
 
układ sterowania automatycznego - zespół funkcjonalny składający się z obiektu, sterowania i oddziałującego na niego automatycznego (o programie stałym lub reprogramowalnym) układu sterującego
A. automatic control unit (circuit)
N. automatischer Steuerungskreis (m)
 
układ złączowy - na ogół układ mikroprocesorowy o budowie modułowej (wymienne moduły) lub programowany, zwany również złączem inteligentnym, umożliwiający współpracę mikrokomputera z urządzeniami peryferyjnymi i (lub siecią teledacji) - modem
A. PIA - peripheral interface adapter
 
PIO - Programmable Input-Output-chip
 
ACIA - asynchronous communication interface Adapter
 
UART - Universal Asynchronous Receiver (Transmitter)
 
GPIB - General Purpouse Interface Base - znany pod symbolem IEFE - 488, a w Europie jako IEC-625, wykorzystywany głównie w automatyce pomiarów
 
układy cyfrowe - układy zbudowane z elementów podstawowych lub układów elementarnych wykonane w postaci scalonej lub hybrydowej, wykonujące operacje logiczne na zbiorach sygnałów dyskretnych dwuwartościowych (binarnych). Ze względu na wykonywane funkcje dzielą się na kombinacyjne i sekwencyjne, te zaś na asynchroniczne i synchroniczne - układy numeryczne
A. digital circuit
N. Digitalschaltung (f)
 
układy dyskretne - układy cyfrowe, termin u.d. używa się często (a bezzasadnie) do określenia ogółu - elementów podstawowych (przeciwstawnie do układów scalonych)
układy numeryczne - układy sterowania cyfrowego (lub analogowo-cyfrowego, AC, CA). Nazwę "numeryczne" stosuje się głównie do systemów sterowania obrabiarek (dawniej zwane sterowaniem liczbowym), patrz też - układy przełączające, układy scalone
A. numerical circuit
N. numerische Schaltkreise (f)
 
upakowany - 1. sposób zapisu danych (patrz też: format upakowany); 2. sposób lub stan zagęszczenia elementów w urządzeniu (patrz też: gęstość upakowania)
A. packed
N. gepackt
 
uruchamianie (programu) z usuwaniem błędów - sprawdzanie poprawności działania programu z kolejnym usuwaniem wykrytych w nim błędów, może się również odnosić do uruchamiania sprzętu
A. debug, debugging
N. debugging, "entwanzen"
 
urządzenie dialogowe - urządzenie do komunikacji z komputerem przy pracy konwersacyjnej
A. interactive terminal
N. Dialoggerit (n)
 
urządzenie do programowania (programującę) urządzenie do programowalnych i reprogramowalnych pamięci typu "tylko odczyt"; kasowanie uprzedniej zawartości jest dokonywane za pomocą promieni X, promieni ultrafioletowych lub na drodze elektrycznej przez tzw. lawinowe wstrzykiwanie dziur. Zapis dokonywany jest z "MASTER-PROM" metodą duplikowania tzw. - ładowaczem pamięci lub z klawiatury u.p.
A. data I/O programmer, programming device, PROM programmer
N. Programmiergeraet (n), PROM - Programmiergaert (n)
 
urządzenie końcowe - urządzenie przeznaczone do kontaktowania się z komputerem z oddalonego miejsca
A. terminal
N. Terminal (n), Datenendgeraet (n)
 
urządzenie liczące - arytmometr
 
urządzenie peryferyjne - takie, które współpracuje z komputerem, lecz nie stanowi jego integralnej części
A. peripheral, peripheral equipment (unit, device)
N. Peripheriegeraet (n), Anschlussgerat (n), Anschlusseinheit (f)
 
urządzenie rysujące, rejestrator XY - urządzenie peryferyjne umożliwiające wyprowadzenie wyników w postaci punktów, krzywych (wykresów) i rysunków
A. plotter, digital plotter, graph plotter, graphical device
N. Plotter (m), Zeichengeraet (n), Digitalplotter (m)
 
urządzenie sterujące - jednostka sterująca
 
urządzenie wejścia/wyjścia - 1. urządzenie do wprowadzania i wyprowadzania danych; 2. określenie ogółu składników związanych z we/wy danych
A. I/O, input/output (unit)
N. Ein - (Ausgabe) (f)
 
urządzenie zewnętrzne - urządzenie peryferyjne urządzenie zwrotne - urządzenie wejścia/wyjścia U.S - układ scalony i - układ sterowania
 
USART - Universal Synchronous Receiver/Transmitter - uniwersalny moduł (lub urządzenie) we/wy do synchronicznej seryjnej transmisji danych
 
używalność wielokrotna - wieloużywalność
 
VGA - Video Graphics Array - układ sterowania grafiką (sterownik monitora)
 
VHSIC - Very High Speed Integrated Circuit - układy scalone bardzo szybkiego działania
 
VLSI - Very Large Scale Integration - bardzo wielka skala integracji układów scalonych
 

 

wariant - 1. warunek (wariant) w instrukcji, z którego może skorzystać programista; 2. możliwość otrzymania (zakupu) dodatkowego wyposażenia, którego normalny zakres dostawy nie obejmuje
A. option
N. Option (f), 1. Auswahlbedingung (f), 2. Zusatz (m)
 
wartości standardowe - dane standardowe
 
wejście - wyrażenie "input" odnosi się do takich pojęć, jak: 1. urządzenie techniczne wejścia (wprowadzania) danych; 2. czynność wyprowadzania danych; 3. dane lub sygnały wprowadzone
 
we/wy - urządzenia wejścia/wyjścia
 
wieloprzetwarzanie - system wieloprzetwarzania
A. multiprocessing, paraller processing
N. Multiprozessing (n), Mehrrechnerverarbeitung (f)
 
wieloprogramowość - przetwarzanie wieloprogramowe
A. multiprogramming
N. Multiprogramming (f), Mehrprogrammbetrieb (m)
 
wieloużywalność - możliwość wielokrotnego szeregowego użycia programu lub podprogramu przy przetwarzaniu wieloprogramowym, bez potrzeby jego ponownego ładowania
A. reusability
N, reusability
 
WIMP - Windows, Icons, Mouse (Mice) and Pull-down menus - okna, ikony, mysz i zwijane menu - elementy systemów operacyjnych (porównaj GEM) ułatwiających obsługę mikrokomputerów (tzw. systemy przyjazno-życzliwe)
 
WS Word Star - edytor tekstów
 
wskaźnik pozycji - migający punkt lub przecinek na monitorze ekranowym
A. cursor
N. Kursor (m), Positionsanzeiger (m)
 
wskaźnik stanu - flaga
 
wskaźnik stosu - rejestr, w którym znajduje się adres słowa stosu (ostatni zapisany lub w trakcie przetwarzania kolejny nie przykryty)
A. stack pointer
N. "Stapel" - Zeiger (m), Kellerspeicherzeiger (m)
 
wprowadzanie danych - umieszczanie danych w pamięci wewnętrznej
A. data input
N. Dateneingabe (f)
 
współużywalność - możliwość wielokrotnego, jednoczesnego (reenterable) użycia programu lub podprogramu
A. reentry
N. reentry
 
wsuwka - popularna nazwa wsuwanej karty (płyty), pakietu lub kasety stosowanych w budowie modułowej
A. slide-in chassis
N. Einschub (m)
 
wyciąg zawartości pamięci - kopia zawartości pamięci wyjście - wyrażenie "output" odnosi się do wielu pojęć i w kontekście może mieć bardzo różne znaczenie dające się sklasyfikować jako: 1. urządzenia techniczne wyjścia danych (sygnałów); 2. czynność wyprowadzania danych; 3. dane (sygnały) po wyprowadzeniu (wyjściu)
A. output
N. Ausgabe (f)
 
wyjście - np. wyjście z pętli, tzn. warunki przerwania pętli
A. exit
N. Ausgang (m), Ausgabe (f)
 
wykonanie rozkazu - odcinek cyklu maszynowego, w trakcie którego wykonywany jest rozkaz
A. instruction execution
N. Befehlsausfuhrung (f)
 
wymiana danych - przenoszenie danych między dwoma miejscami naprzemiennie
A. data exchange
N. Datenaustausch (m)
 
wymienność - urządzenia, nośniki danych i oprogramowanie, które bez procedur dostosowujących mogą być między sobą wymieniane albo mogą ze sobą współdziałać, nazywane są wymiennymi, czyli mają one cechę wymienności
A. compatibility
N. Kompatibilitaet (f)
 
wymienność oprogramowania - wymienność dotycząca tylko oprogramowania
A. software compatibility
N. Software - Kompatibilitaet (f)
 
WYSIWYG - What You See Is What You Get - co widzisz, to otrzymasz, czyli wierne odzwierciedlenie treści z ekranu monitora
 
wywołanie - rozkaz lub sekwencja rozkazów do zainicjowania w komputerze określonej funkcji, np. przerwania obróbki programu i rozpoczęcia podprogramu
A. cali
N. Aufruf (m)
 
wywołanie makro - instrukcja w języku typu asembler powodująca zastąpienie przez asembler - makro definicji - makro odpowiednią sekwencją rozkazów
A. makro cali
N. Makroaufruf (m)
 
wywołanie podprogramu - wywołanie
A. subroutine call
N. Unterprogrammaufruf (m)
 
wywołanie rozkazu - faza cyklu wykonania rozkazu, w czasie której następny rozkaz jest przenoszony z pamięci programu do jednostki sterującej
A. instruction fetch (bok a head)
N. Befehlsabruf (-phase) (m), "Befehl hole"
 

 

zadanie - 1. sekwencja programów do opracowania zdefiniowanego zadania (np. wykonanie list płac); 2. każdy z programów użytkowych przewidziany do realizacji na komputerze - stanowi dla komputera zadanie (pracę)
A. job, task
N. 1. Auftrag (m), 2. Arbeit (f), Stellung (f)
 
zagęszczenie - pakowanie danych
 
zakładkowe wykonywanie instrukcji - w czasie jednego cyklu zegarowego mikroprocesor może jednocześnie wykonywać mikroinstrukcję i zinterpretować następną
A. pipelining
N. Uberloppung (f)
 
zapis dziesiętny - zapis utworzony przy zastosowaniu dziesięciu cyfr od 0 do 9 (o podstawie 10), umieszczonych na pozycjach, którym są przyporządkowane kolejne potęgi liczby 10
A. decimal notation
N. Dezimaldarstellung (f)
 
zapis szesnastkowy - zapis systemu liczbowego o podstawie 16 przy wykorzystaniu 16 cyfr 0...9, A = 10. B = li, C = 12. D = 13. E = 14, F = 15 umieszczonych na pozycjach, którym przyporządkowane są kolejne potęgi liczby 16
A. hexadecimal
N. Hexadezimaldarstellung (f), Sedezimaldarstellung (f)
 
zapytywanie - za pomocą programu zapytywania można przez urządzenia konwersacyjne (monitor) sprawdzić aktualny stan komputera lub jego poszczególnych urządzeń (bajt stanu) lub wywołać pożądane informacje o wynikach przetwarzania zawarte w pamięci
A. interrogation
N. Abfrage (f)
 
zarządzanie danymi - ogólne pojęcie do określenia czynności systemu operacyjnego i programów systemowych, które dotyczą dostępu do zbioru danych, a więc wprowadzania i wyprowadzania danych, ich przechowywania i zabezpieczenia
A. data management
N. Datenmanagement (n), Datenyerwaltung (f)
 
zawieszenie - przerwanie nieprzewidziane lub niepożądane w wykonywaniu programu spowodowane nieprawidłowym zapisem instrukcji lub danych, zawieszeniem programu w pętli bez wyjścia ("zapętlenie") itp.
A. hang-up
N. Aufhangen (n)
 
zbieranie danych - działania w celu zebrania danych z kilku miejsc lub nośników w jedno miejsce lub nośnik
A. data collection, data gethering
N. Datenerfassung (f)
 
zbiór danych - uporządkowany zbiór danych w pamięci zewnętrznej
A. data set, data file
N. Datei (f), Datensatz (m)
 
zbiór rozkazów - repertuar rozkazów
 
zbiór znaków - zestaw znaków, umowna skończona liczba znaków
A. character set
N. Zeichenvorrat (m), Zeichnsatz (m)
 
zegar - zespół funkcjonalny (na ogół - generator zegarowy z licznikiem), który emituje bezwzględne, względne lub przyrostowe sygnały czasowe; niezbędny w synchronicznych układach sekwencyjnych
A. clock, timinig (signal) generator timer
N. Zeit (impuls) geber (m), Taktgeber (m)
 
zegar przerwań - zegar (generator impulsów z licznikiem) inicjujący przerwanie w określonym czasie
 
zero nieznaczące - zera znajdujące się na najbardziej znaczących pozycjach liczby, wypełniają one puste miejsca przed liczbą i nie mają znaczenia
A. leading zero, left, hand zeroes
N. fuehrende Null
 
zespół znaków - grupa znaków lub bitów w postaci ciągu, który może być traktowany jako jednostka
A. string
N. Zeichenfolge (f)
 
zespół sterowania - jednostka sterująca zgodność - wymienność
 
złącze, interfejs - 1. sprzętowo: a) układ elektroniczny (lub jego właściwości), który dwa urządzenia lub zespoły w miejscu połączeń do siebie dostosowuje, b) oznaczenie sygnałów, które przez przewody złączowe są wymieniane, 2. w dziedzinie oprogramowania: obszar pamięci lub rejestrów, z którego korzystają dwa lub więcej programów
A. interface
N. Interface (n), Schnittstelle (f), Nahtstelle (f)
 
złącze inteligentne - układ towarzyszący złączowy zmienna - dowolny element określonego zbioru
A. variable
N. Variable (f)
 
znak - element zestawu znaków (litery, cyfry, znaki, interpunkcje, znaki sterowania itp.)
A. character
N. Zeichen (n)
 
znak pusty - znak wypełniający bez znaczenia
A. dummy
N. blind, Attrape (f)
 
znak sterujący - znak, który w przesyłanych danych pełni funkcje sterujące
A. control character
N. Steuerzeichen (n)
 
znacznik rozgraniczający - jakikolwiek przyjęty znak specjalny lub ich kombinacja do rozdzielenia nazw stałych, rozkazów lub danych
A. delimiter, limiting mark
N. Begrenzungszeichen (n), Begrenzungamarke (f)
 
źródło - wyrażenie "source" jest stosowane przez niektórych autorów w dość szerokim (dowolnym) znaczeniu, jak np: 1. źródło danych; 2. adres, pod którym znajdują się dane, które należy zastosować (przynieść); 3. program źródłowy
A. source
N. Quelle (f)
 
żądanie - 1. żądanie komputera w stosunku do obsługi (wypisywane na ogół na monitorze) lub 2. żądanie jako sygnał urządzeń w stosunku do siebie (np. urządzenie wejścia do jednostki centralnej, przydział miejsca w pamięci)
A. request
N. Anforderung (f)
 
żądanie przerwania - sygnał z jednostki peryferyjnej do mikrokomputera (komputera) żądającej przerwania
A. interrupt request
N. Interrupt Anforderung (f)