ICL One Per Desk

Komputer 4/87 - One Per Desk

      One Per Desk firmy ICL, który nie jest właściwie komputerem, a urządzeniem działającym dzięki zamontowanemu w nim kompuerowi. Można powiedzieć, że testujemy "komputer zastosowany".
      Urządzenie One Per Desk testowaliśmy dzięki uprzejmości pana Sławomira Chłonia - przedstawiciela polskiego oddziału firmy 1CL (lnternational Ccmputers Ltd.). Przedstawicielstwo ICL mieści się w Warszawie przy ulicy Czarnieckiego 66 telefon 39 25 12, telex 813645.
      Zwróćmy uwagę na pracę sekretarki. Do jej obowiązków należy odbieranie telefonów, łączenie szefa z wybranymi abonentami, pisanie pisemek, przekazywanie informacji do i od szefa, prowadzenie kartotek, pamiętanie o terminach różnych spotkań i narad, zapraszanie uczestników tychże itp. Typowa sekretarka (a pracują ich tysiące) ginie więc w ogromnej ilości książek telefonicznych, własnych zeszytowych baz danych, stuka na maszynie pisemka lub protokoły (często przepisując je kilkakrotnie), rozmawia jednocześnie przez dwa lub więcej telefony. Taka jest obecna rzeczywistość. Firma ICL wyszła z propozycją ułatwienia prac sekretarki konstruując terminal One Per Desk. Urządzenie składa się z dwóch części. Monitora (testowaliśmy OPD z monitorem kolorowym) z wbudowanym zasilaczem oraz obudowy z klawiaturą mieszczącą wszystkie pozostałe elementy systemu. OPD łączy w sobie telefon, pokaźną bazę danych, edytor tekstu, elektroniczny arkusz obliczeniowy, zegar oraz szereg programów wspomagających prace biurowe.
      KONSTRUKCJA
      OPD zbudowane jest z wykorzystaniem komputera Sinclair QL. Urządzenie posiada następujące parametry.
Procesor Motorola 68008 (16-bitowy z 8-bitową szyną danych).
Pamięć RAM 128 KB.
Pamięć ROM zawiera wszystkie programy, jakie mogą być wykorzystywane w bieżącej pracy z OPD. Łączna pojemność pamięci ROM wynosi 160 KB. Pamięć ROM wykonana jest w postaci dołączanych do systemu modułów (kostka wkładana w gniazdo w tylnej ściance obudowy klawiatury). W zależności od potrzeb można moduły te zmieniać lub uzupełniać.
Klawiatura jest profesjonalna, typu Qwerty, z wydzielonym szeregiem klawiszy funkcyjnych. Kolorami wyodrębniono klawisze zmieniające znaczenie klawiszy funkcyjnych. Operowanie klawiszami funkcyjnymi wymaga uwagi, gdyż mają one kilka znaczeń zależnych od aktualnie wykonywanego programu i sposobu wykorzystania klawiszy wybierających. Liczne napisy na klawiszach funkcyjnych nie ułatwiają (przynajmniej w początkowym okresie eksploatacji urządzenia) posługiwania się nimi.
Pamięć zewnętrzną stanowią dwa napędy microdrive'ów. Na jednej kasetce microdrive'u można zapisać do 100 KB informacji. Pamięć zewnętrzna wykorzystywana jest do przechowywania tekstów, danych tworzonych przez bazę danych lub arkusz obliczeniowy oraz do wprowadzania do OPD innych programów nie rezydujących w pamięci ROM.
Monitor o przekątnej ekranu 35 cm (13 cali). Rozdzielczość graficzna ekranu 512 na 255 punktów w czterech kolorach (biały, zielony, czerwony, czarny), rozdzielczość tekstowa - 80 znaków w 24 liniach oraz dodatkowo 2 linie na komunikaty systemu. Przy wykorzystywaniu 8 kolorów (biały, cyjan, niebieski, czerwony, zielony, żółty, fioletowy, czarny) OPD oferuje rozdzielczość graficzną 256 na 256 punktów, tekstową - 40 znaków w 24 liniach z dwoma dodatkowymi liniami dla komunikatów systemu.
W OPD wbudowany jest aparat telefoniczny mogący obsługiwać dwie linie telefoniczne. Aparat ten posiada nowoczesne przetworniki akustyczne. Linie telefoniczne mogą być obsługiwane akustycznie (normalne rozmowy) lub transmisyjnie (przesyłanie danych przez modem). Cały pakiet telekomunikacyjny posiada atest British Telkom.
OPD wyposażony jest w bateryjnie podtrzymywany zegar czasu astronomicznego.
OPD posiada interfejs RS 232 umożliwiający podłączenie drukarki lub innych urządzeń zewnętrznych. Interfejs ten służy również do komunikacji OPD przez wbudowany modem galwaniczny (transmisja do 1200 bodów) z innymi użytkownikami sieci teletransmisyjnych. Modem umożliwia wysyłanie tekstów z informacjami, protokołów narad lub uczestnictwo w naradach przez ciągłe przesyłanie informacji w obie strony (klawiatura - modem nadawcy - mam odbiorcy - ekran i vice versa).
      Oferowane w OPD oprogramowanie stałe (pamięć ROM) ta pakiet programów dołączany do każdego komputera OL, Pakiet ten nazywa się XCHANGE, a zawarte w nim programy są produktem firmy Psion Limited. Do pisania tekstów wykorzystywany jest edytor tekstu QUIL, arkusz obliczeniowy (spreadsheet) to program ABACUS, baza danych to program ARCHIVE oraz program graficzny EASEL, umożliwiający graficzną (słupki, wykresy liniowe, kołowe, dwu- lub trójwymiarowe) interpretację różnego rodzaju danych. Programy te oferują wszystkie standardowe dla tego typu oprogramowania funkcje. Są łatwe w użyciu. Wszystkie zbiory danych są dostępne przez każdy z programów. Można przy pomocy edytora tekstu wprowadzać teksty do bazy danych lub przy pomocy bazy danych układać informacje arkusza obliczeniowego itp. Wszystkie instrukcje pomocnicze i wyjaśnienia działania używanych właśnie programów z pamięci stałej można odczytać z kasetki microdriye'u oznaczonej HELP. Zasada jest następująca: każda wywołana funkcja po wezwaniu pomocy przez operatora powoduje odczyt (nakładka tekstowa) właściwej instrukcji z kasetki, bez naruszania wykonywanego aktualnie programu. Wyjście z HELP przywraca stan, w jakim została wezwana pomoc. Taki system pozwala oszczędzać pamięć przeznaczaną dla programu oraz pomijać komentarze osobom dobrze znającym funkcje programu.
      Opisane powyżej funkcje (poza wbudowanym pakietem telekomunikacyjnym) można znaleźć właściwie w każdym systemie komputerowym zorientowanym na wspomaganie prac biurowych. To, co odróżnia OPD od innych tego typu urządzeń, to wysokiej klasy łącza telefoniczne, wbudowany modem oraz niespotykana dotąd nigdzie programowa obsługa linii telefonicznych. OPD umożliwia zaprogramowanie automatycznej odpowiedzi na zgłoszenie telefoniczne. Dzwoniący do OPD interesant może usłyszeć w słuchawce informację złożoną maksymalnie z 312 liter „wypowiedzianą” w języku angielskim (na naszym rynku właściwszy byłby język polski), z dobrą dykcją i intonacją (jak w lekcjach telewizyjnych). Operator systemu posiada możliwość ułożenia do 16 takich odpowiedzi. Ma do dyspozycji słownik z ok. 160 najczęściej używanymi przy rozmowach telefonicznych słowami. Odpowiedzi mogą być udzielane w wybranych (programowanych) przedziałach czasowych w ciągu dnia. Operator może w każdej chwili wstrzymać lub włączyć system automatycznego odpowiadania. W czasie programowania odpowiedzi operator ma możliwość odsłuchu zapisanego tekstu. Wszystkie zgłoszenia telefoniczne sygnalizowane są brzęczykiem i komunikatem na ekranie. Na życzenie rozmowy telefoniczne mogą być słyszane przez innych dzięki wbudowanemu głośnikowi. Wybieranie numeru abonenta może odbywać się z klawiatury (na ekranie wyświetlane są aktualnie wybierane cyfry) lub z bazy danych na podstawie trzyliterowego kodu lub przy pomocy wyświetlanego aktualnie pola z danymi abonenta i akceptacji klawiszem. Automatycznie może być powtarzany ostatni wybrany numer. Zakładana w pamięci OPD "książka telefoniczna" ma możliwość ustalenia do 20 priorytetowych abonentów, których numery telefonów można wywołać w dowolnej chwili przy pomocy kodu literowego. Obsługa linii telefonicznych nie zakłóca działania innych programów. Zgłoszenie telefoniczne lub chęć połączenia - jeżeli nie wymaga korzystania z bazy danych lub pamięci RAM - nie przerywa pracy programów użytkowych. Konieczność użycia informacji z pamięci RAM zawiesza działanie wykonywanego programu. Po zakończeniu łączności następuje automatyczny powrót do uprzednio wybranych funkcji.
      PODSUMOWANIE
      OPD firmy ICL to świetna pomoc sekretarska. Łączy w sobie wszystkie potrzebne i niezbędne funkcje wykonywane często przez pracowników biurowych. Umożliwia lepszą obsługę sekretariatu, ułatwia korzystanie z telefonu i przekazywanie informacji.
      Jako autor tego testu muszę wskazać pewne wady testowanego urządzenia. Sprawa jest dość trudna. Uważam, że takie systemy jak OPD powinny szeroką lawiną napłynąć do naszych biur. Jest wiek XX i bez wykorzystania zdobyczy techniki (nie mówię tu o jakichś nieosiągalnych technikach kosmicznych, tylko o najprostszej automatyzacji) nie ma mowy o rozwoju. W wypadku urządzeń wspomagających prace biurowe nie jest istotne, co jest w "środku". System ma być sprawny, pomocny, niezawodny i ma spełniać założone funkcje. Tak jest z OPD. Urządzenie naprawdę pomaga w pracy, zwalnia z szeregu obowiązków, pamięta o tym, co może w nawale interesantów umknąć uwagi nawet najlepszej sekretarki. Jestem jednak bardzo mocno związany z techniką i zauważyłem w OPD kilka wad. OPD nie ma możliwości nagrania na taśmę informacji przekazywanej słownie przez abonenta, gdy połączenie realizowane jest pod nieobecność operatora. Możliwe jest tylko przekazanie komunikatu abonentowi.
      Wielofunkcyjność OPD spowodowała, że klawiatura systemu jest bogato opisana (szczególnie klawisze funkcyjne) i posiada wiele klawiszy o kilku znaczeniach. Klawiatury i posługiwania się nią trzeba się rzetelnie nauczyć, aby należycie pracować z systemem. Z wywołaniem niektórych funkcji miałem sporo kłopotu i często musiałem zaglądać do instrukcji. Jeśli już mowa o instrukcji - jest ona bardzo bogata, ilustrowana przykładami, Instrukcja "prowadzi za rękę" użytkownika, co jest bardzo wygodne, pozwala szybko "panować" nad systemem.
      Jako pamięć zewnętrzną zastosowano microdrive'y - nośnik, który nie zdobył sobie popularności. Był on jedną z przyczyn braku popytu na komputer Sinclair QL. Taśma w kasetkach microdrive'ów przy dłuższym użytkowaniu wyciąga się i powoduje błędy lub uniemożliwia skorzystanie z zapisanych wcześniej danych.
      W OPD zastosowano interfejs RS 232 do komunikacji z urządzeniami peryferyjnymi. Większość popularnych drukarek w wersji standardowej wyposażona jest w interfejs równoległy Centronics. Uzupełnienie ich o interfejs RS 232 jest dość kosztowne a w większości wypadków niemożliwe. Drukowanie tekstu z OPD wymaga interfejsu RS 232. Byłoby lepiej wbudować do niego dodatkowo interfejs Centronics.
      Egzemplarz OPD testowany w redakcji wyposażony był w monitor kolorowy. Grafika kolorowa programów użytkowych jest bardzo spektakularna i na widzach robi duże wrażenie. W praktyce praca nad tekstem, wprowadzanie danych do programów kalkulacyjnych lub baz danych nie wymaga stosowania obrazu kolorowego. Osobiście wolę pracować z monitorem monochromatycznym. Kolorowy obraz często rozprasza uwagę. Preferowałbym OPD z monitorem mono.
      Z uzyskanych informacji (z biuletynu wydawanego regularnie przez przedstawicielstwa ICL) wiadomo, że firma zastosowała do produkowanych obecnie OPD stację dyskietek 3,5-calowych. Stacja dyskietek likwiduje wady microdrive'ów oraz umożliwia implementację systemu operacyjnego CP/M wraz z jego bogatym oprogramowaniem.
      Życzyłbym wszystkim sekretarkom, aby na ich biurkach znajdowały się urządzenia takie jak OPD. Praca byłaby łatwiejsza a interesanci bardziej zadowoleni.
 
ZENON RUDAK