|
Bajtek 8/91 - KLAN SPECTRUM SAM COUPE
W czasach kiedy komputery ośmiobitowe przechodzą do przeszłości, lansowanie ich jest zjawiskiem dziwnym, chyba że grafiką i dźwiękiem będą one równały się z Atari ST czy Amigą. Takim ośmiobitowym komputerem jest produkt angielskiej firmy MGT – SAM COUPE.
PIERWSZE WRAŻENIE
W środku estetycznego opakowania znaleźliśmy komputer i dość sporych rozmiarów zasilacz, który jest jednocześnie modulatorem sygnału wizyjnego. Poza tym w pudełku znajdował się kabel do połączenia komputera z magnetofonem, kaseta magnetofonowa dyskietka z DOSem i programami użytkowymi, instrukcja użytkowania załączonego programu graficznego FLASH, oryginalna instrukcja użytkowania SAMa (User's Guide) oraz niezbyt udolnie zredagowane polskie tłumaczenie instrukcji.
Komputer ma bardzo nietypowy kształt. Posiada klawiaturę umiejscowioną około ośmiu centymetrów od przedniej krawędzi obudowy. Klawiatura jest nieco pochylona, co łącznie z miejscem na położenie nadgarstków przyczynia się do większego komfortu pracy. SAM COUPE wygląda solidnie i estetycznie.
PRÓBA URUCHOMIENIA
Od zasilacza odchodzą trzy dość długie przewody, które mają tendencję do ciągłego plątania się. Pierwszy z nich służy do połączenia komputera z odbiornikiem telewizyjnym, drugi należy połączyć z komputerem, a trzeci jest zakończony standardową wtyczką do gniazdka 220 V. Komputer ma z tyłu obudowy wiele gniazd, więc połączenie go z zasiIaczem nie było sprawą oczywistą, pomimo tego, ze wtyczka pasuje tylko do jednego gniazda (wetknięcie jej do innego jest fizycznie niemożliwe).
Dopóki nie uzyskamy obrazu na telewizorze bądź monitorze, nie możemy stwierdzić, czy SAM jest zasilany, bowiem ani na zasilaczu, ani w komputerze nie ma żadnej sygnalizacji tego taktu. Mała dioda podpisana "Power" bardzo by ułatwiła pracę z komputerem, zwłaszcza, ze w SAMie istnieje mechanizm wyłączania wizji, gdy nikt przez dłuższy czas nie dotyka klawiatury. Bardzo łatwo zapomnieć, że komputer jest włączony.
Dużą zaletą SAMa COUPE jest możliwość korzystania z odbiornika telewizyjnego jak i z monitora. Telewizor łączymy przez zasilacz SAMa, a monitora możemy używać dzięki 21 -stykowemu złączu SCART. Obraz na ekranie monitora jest wyraźny i kontrastowy. Jeśli używamy kolorowego monitora, to wystąpi problem dobrze znany wszystkim użytkownikom takich monitorów: teksty w trybie osiemdziesięcioznakowym będą słabo czytelne. Pewną niedogodnością w pracy z monitorem jest bardzo krótki przewód łączący z komputerem. Przez monitor słyszalny jest dźwięk z SAMa, lecz dodatkowo wśród wielu gniazd komputer posiada wyjście do wzmacniacza.
Przy uruchamianiu komputera powinna być pomocna broszurka w języku polskim. Niestety - jak na razie - stanowi ona tłumaczenie nie najlepiej wybranych fragmentów oryginalnej instrukcji.
Po podłączeniu komputera następuje pierwszy kontakt z jego klawiaturą. Jest ona wygodna i posiada 72 klawisze (w tym 10 klawiszy funkcyjnych). Wzorem dla niej była klawiatura komputera Amstrad CPC 464. Wspominane już oparcie dla nadgarstków bardzo ułatwia obsługę. Klawiatura ma profesjonalny wygląd, chociaż w dotyku bardziej przypomina klawisze Amigi niż klawiaturę komputera klasy AT.
SAM ma z przodu obudowy miejsce na dwa napędy dyskietek 3.5 cala. W modelu dostarczonym do redakcji był tylko jeden napęd, lecz zamontowanie kolejnego, dokupionego napędu nie wymaga żadnych zdolności. Wystarczy zdjąć zaślepkę, włożyć napęd i przykręcić dwie śrubki. Napędy są produkcji firmy Citizen i tylko one (ze względu na dołączenie specjalnego bufora) mogą być używane z SAMem COUPE. Stanowi to pewne ograniczenie, ponieważ nie można bezpośrednio podłączyć do SAMa napędu 5.25 cala.
SAM może współpracować również z dowolnym magnetofonem kasetowym. Standardowo sposób transmisji i zapisu danych jest podobny do ZX Spectrum. Istnieje jednak możliwość programowego ustawienia prędkości transmisji. Komputer przy wczytywaniu automatycznie rozpozna prędkość zapisu i ładowanie programu będzie przebiegało prawidłowo.
ZŁĄCZA I PRZYCISKI
Z tyłu komputera znajdują się dwa przyciski i jeden wyłącznik. Ten ostatni jest od zasilania a przyciski to RESET oraz BREAK (inicjalizacja przerwania niemaskowalnego). Oprócz tego znajdują się tam gniazda: MIDI IN, MIDI OUT, port joysticka, gniazdo dla myszy, 64-stykowe złącze, wyjście do magnetofonu, gniazdo dla świetlnego pióra będące zarazem gniazdem wyjścia dźwięku stereo do wzmacniacza, wspomniane wcześniej 21-stykowe gniazdo SCART oraz gniazdo zasilania.
Niewątpliwie, dla komputera klasy SAMa bardzo ważnym elementem jest joystick. Do otrzymanego egzemplarza komputera pasowały wszystkie posiadane przeze mnie joysticki. Te, które mają przełącznik dla różnych typów komputerów należy ustawić w położenie Amstrad CPC 464.
Niestety nie znalazłem w SAMie złącza standardu Centronics albo choć RS232. Prawdopodobnie taka jest polityka firmy produkującej SAMa, że owe złącza - tak podstawowe dla użytkownika dostępne są dopiero po zakupieniu odpowiedniego nterface'u. Taka rozbudowa zestawu powoduje jednak zmniejszenie estetyki całości – wszyscy pamiętamy "sznur" interface'ów za ZX Spectrum...
ROZSZERZENIA
Co możemy podłączyć do SAMa? Prawie wszystko, jeśli wierzyć zapewnieniom producenta (patrz schemat zamieszczony dalej). Najbardziej odpowiednimi jednak zakupami będą: interąace Centronics i RS 232 C oraz dodatkowa pamięć. Jeżeli chcemy, aby nasz SAM miał 512KB wystarczy nabyć odpowiedni moduł i bez rozbierania obudowy można go w ciągu dwóch minut zamontować. Pamięć może być rozbudowana maksymalnie do 4.5MB!
PROGRAMY
Oryginalnych, wykorzystujących możliwości SAMa programów jest mało, lecz ciągle powstają nowe. Na dyskietce (kasecie) dołączanej do zestawu jest kilka podstawowych, w tym programowy emulator ZX Spectrum, graficzny program FLASH oraz kilka programów demonstrujących wspaniałe (patrz tabelka) możliwości graficzne i dźwiękowe. Widziałem również profesjonalnie napisane gry, specjalnie dla SAMa i muszę przyznać, że są one ładniejsze niż te same gry na Atari ST!
Producenci wiedzą, że komputer staje się popularny dzięki oprogramowaniu, więc wyposażyli SAMa w emulator Spectrum. Jest to niepełna - ze względu na prawa autorskie - emulacja środowiska ZX Spectrum 48K. Pozwala ona na przenoszenie i uruchamianie z dyskietek SAMa około 90% oprogramowania ze Spectrum. W trybie Spectrum działa podłączony do SAMa joystick, co na pewno ucieszy spectrumowych graczy. Istnieje specjalna przystawka o nazwie "Messenger" umożliwiająca uruchomienie każdego programu z ZX-a na SAMie, lecz jest to temat na inny artykuł.
SAM posiada wspaniały BASIC umożliwiający łatwe tworzeni programów. W dialekcie tego języka znajduje się zestaw komend do tworzenia sprite'ów, płynnego przesuwania dowolnej części ekranu, animacji, oraz oprawy dźwiękowej. Możliwe jest czytanie i zapisywanie dowolnego sektora dyskietki. BASIC SAMa jako jeden z nielicznych pozwala na używanie etykiet.
Najbardziej popularnym systemem dla komputerów ośmiobitowych jest CP/M. SAM COUPE posiadający dużą pamięć oraz procesor Z80 ma wszelkie warunki, aby zainstalować na nim ten system. Posunięcie takie radykalnie by zwiększyło dostępność wszelkiego oprogramowania. Zalet korzystania z takich programów, jak: Turbo Pascal 3.0, dBase, Supercalc czy Wordstar nie trzeba chyba wymieniać.
PRZYSZŁOŚĆ
SAM COUPE jest zadziwiająco sprawnym, jak na ośmiobitowy, komputerem. Procesor Z80B o szybkości 6MHz, sześciokanałowy generator dźwięku i dobra grafika stawiają go pomiędzy komputerami typu Commodore C-64 a Amigą. Jest on alternatywą dla tych użytkowników komputerów ośmiobitowych (np. Spectrum), których nie stać na zakup Amigi czy Atari ST, a chcieliby mieć - kompatybilny z popularnym w Polsce sprzętem - komputer wyposażony w stację dysków. Wspomniana wcześniej zgodność programowa z ZX Spectrum umiejscawia SAMa w potencjalnej czołówce najlepiej oprogramowanych maszyn.
Cena omawianego komputera jest mniejsza od prostego zestawu XT, co podwyższa jego atrakcyjność. Gdyby wersja sprzedawana w Polsce miała wbudowany Centronics, pełny RS 232 C oraz gdyby istniał zaimplementowany dla SAMa CP/M (najlepiej wersja 3.0 Plus), to komputer ten miałby przed sobą jeszcze większą przyszłość. Jednak po dokupieniu odpowiedniego interface'u może on być wykorzystywany do wielu zadań, takich jak edycja tekstów, czy nawet edukacja. O ile cena SAMa COUPE nie wzrośnie - zakup jego wart jest przemyślenia.
ZALETY SAMa
- grafika i dźwięk porównywalne z Amigą
- wbudowana stacja dysków
- dobry interpreter języka BASIC
- możliwość pracy w 80-kolumnowym trybie tekstowym
- duża pamięć RAM (256KB)
- zgodność-programowa z ZX Spectrum
- łatwość rozbudowy
Wady SAMa
- brak portów Centronics i RS-232
- nietypowe złącze napędu dyskowego
- źle przetłumaczona instrukcja obsługi
- brak sygnalizacji zasilania
Ocena:
- Łatwość posługiwania się: 3/5
- Dokumentacja: 2/5
- Parametry techniczne: 3/5
- Szybkość działania: 3/5
- razem: 11/20
Tabela danych technicznych SAMa COUPE:
- Procesor: Z80B o szybkości 6 MHz
- Pamięć RAM: 256KB (rozbudowa do 4.5MB)
- Pamięć ROM: 32KB zawierające SAM BASIC I BIOS
- Dźwięk: układ dźwiękowy Philips SAA 1099; 6 kanałów, osiem oktaw stereo, regulowane obwiednie i głośność
- Grafika: Motorola MC 1377P Video Chip, cztery tryby graficzne:
[1] identyczny jak ekran ZX Spectrum
[2] jak tryb [1], lecz zwiększone możliwości atrybutów koloru
[3] 512 x 192 punktów ekranu graficznego, każdy punkt w innym kolorze, lecz w linii tylko 4 kolory z palety 128
[4] 256 x 192 punktów ekranu graficznego, każdy punkt w innym kolorze, lecz tylko 16 kolorów z palety 128
- Wyjścia: MIDI IN, MIDI OUT, dla myszy, złącze SCART, wyjście joysticka, dla pióra świetlnego, wyjście do rozbudowy systemu
- Dyskietki: 3.5 cala, specjalne napędy firmy Citizen pojemność sformatowanej dyskietki: 780KB
Zestaw SAM COUPE otrzymaliśmy od wyłącznego dystrybutora na Polskę "Electronics Export" Londyn tel. (44) 81991 0928, fax: (44) 81998 5914. Komputer ten jest rozprowadzany w Polsce poprzez PHP UNICOMP Sp. Z o.o. 05-870 Błonie Ul. Przybysza 20, tel. (0-22) 554-554 w godz. 10-16 lub (0-22) 257-694 (24 godz.). fax: 254-879. tlx: 813276. Sprzedaż detaliczna: sklepy "Europa" Warszawa oraz wiele sklepów komputerowych na terenie kraju - informacje "UNICOMP".
Maciej Pietraś
|
|
|
